به نام خدا 

روانشناسی موفقیت: مجموعه یادداشت های مدیریت فکر، جسم و روان برای رسیدن به اهداف 

دکتر بودا وثوق احمدی (کانال تلگرام)

 یادداشت نوبت دوازدهم: افزایش راندمان

برترین بازدهی 

افزایش راندمان، بازده یا بهره وری یکی از خواسته های اصلی همه اشخاص حقیقی و حقوقی است چرا که ما را قادر می سازد با صرف زمان، انرژی، مواد اولیه و سرمایه کمتر به نتایج و تولیدات بهتر و بالاتری از جهت کمی یا کیفی دست پیدا کنیم. نگارش یادداشت این هفته همزمان شد با برگزاری مسابقات المپیک ۲۰۱۶ در شهر ریودوژانیرو در کشور برزیل که نگاه به علمکرد ورزشکاران حرفه ای در این رقابتها درسهای زیادی از جهت افزایش راندامان کاری برای همه ما دربر خواهد داشت.  بطور مثال، راندمان خیره کننده مایکل فلپس شناگر آمریکایی نه تنها هرناظری را به تحسین و تمجید این ورزشکار دعوت میکند بلکه نمونه ای حی و حاضر فراهم می کند برای محقیقینی که درپی یافتن راههای جدید افزیش بهره وری هستند.  تئوریهای بسیاری در مورد علت عملکرد غیرقابل باور این ورزشکار که تا به امروز با بدست آوردن ۲۵ مدال طلای المپیک عنوان پرافتخارترین ورزشکار تاریخ المپیک را از آن خود کرده ارائه شده است. از جمله این فرضیه ها می توان برتری آناتومیکی و ساختار مناسب بدنی وی، نسبت مناسب ماهیچه ها، پاها و دستهای او، انطعاف بیش از حد طبیعی مفصل وی و نیز شک و تردید رایج در مورد استفاده از مواد نیروزا را نام برد. اما با خواندن اظهارات یکی از بهترین متخصصین پزشکی ورزشی در مورد تئوریهای ذکر شده، درمی یابیم که تردیدی در فیزیک بدنی آماده و آناتومی مناسب مایکل فلپس وجود ندارد اما این امر تقریبا در مورد اکثر شناگران در رده قهرمانی المپیک صادق بوده و چه بسا بسیاری از آنها در برخی شاخصه های بدنی نسبت به فلپس برتری نیز داشته و دارند. به همین منوال فرضیه استفاده از مواد نیروزا در مورد ایشان هرگز تا به این لحظه ثابت نشده و با توجه به سختگیری های سالهای اخیر، احتمال درستی این فرضیه نیز بسیار بسیار کوچک است. پس آنچه باقی می ماند، نحوه تمرینات و آماده سازی او و نیز ساختار تفکر و هدفگیری ذهنی و روانی اوست که وی را چندین سرو گردن بالاتر از همه قهرمانان تاریخ المپیک قرار داده است. به عقیده بسیاری از کارشناسان ورزشی و مربیان روانشناسی موفقیت، آنچه فلپس را متمایز می کند، از سرگذراندن تمرینات سخت و طاقت فرساییست که وی از دوران نوجوانی در استخر محله ای که در آن ساکن بودند شروع کرده و تا به امروز ادامه داشته است. به عبارت دیگر، فلپس اعجوبه ی رقابتی هر روزه با خود است که وی را برای ساعت های متمادی، متمرکز روی هدف خویش در باشگاه ورزشی یا استخر، غرق در تمرین نگه میدارد. تکرار تمرینات سخت، بالابردن هرروزه انتظارات از خود و بالابردن استانداردهای خویش، تلاش برای شکستن رکوردهای قبلی خود، صدها یا هزاران بار طی کردن مسیر مسابقه و حک کردن نحوه فائق آمدن بر چالشهای مسیر در ذهن و ضمیرخودآگاه و ناخودآگاه، و متمرکز بودن بر روی هدف در دراز مدت و کوتاه مدت، قادر است از هر کسی که قدم در این وادی می گذارد قهرمانی چون مایکل فلپس بسازد. و این وجه تمایز اصلی او با نزدیکترین رقیبانش است، همانها که انجام چنین تمریناتی را از محدوده توانایی جسمی و روانی انسان فراتر دانسته و هرگز تن به تمرینات آماده سازی کشنده ای که فلپس بدان پرداخته نسپرده اند.  اما آیا چند درصد و یا بهتر است بگوییم چند نفر در سراسر این کره خاکی وجود دارند که به چنین میزانی از اراده و عزم و تصمیم و اقدامی منسجم دست بزنند؟ پاسخ مشخص است: درصد بسیار کمی از این روش پیروی کرده  و در آن ثابت قدم می مانند. این حد از غوطه وری در تمرینات آماده سازی برای هر هدفی، نه تنها راندمان ما را در اجرای موفقیت آمیز آن هدف افزایش چشمگیری می دهد،  بلکه تواند بود که موجب ثبت نتایج حیرت انگیزی چون کسب رتبه های نخست آزمون های درسی و یا حرفه ای گردد. پس اگر در خود این عزم و جسارت را سراغ داریم، بهتر است دست از همه کارها و دلمشغولی های دیگر کشیده و به تمریناتی طاقت فرسا، ولی با پایانی لذتبخش، که بصورتی هدفمند متمرکز بر روی بزرگترین دلمشغولی زندگی خویش (لااقل در مقطع کنونی) است،  بپردازیم.

چهار نکته برای  بهبود راندمان 

درکنار داشتن انگیزه، عزم، اراده، تصمیم، توان اجرا و عملی کردن تمرینات و آماده سازی فشرده، باید به نکات دیگری که در بهبود راندمان کاری ما کمک میکنند توجه ویژه داشت. شماری از این عوامل را در زیر مرور میکنیم:

• ثبت دقیق داده ها و نتایج: اشراف به میزان انرژی، زمان و سرمایه ای که صرف انجام کار و تمرینات می کنیم و نسبت آن با پیشرفت و محصولی که برداشت می کنیم یا نتایجی که کسب می کنیم  کمک شایانی به اصلاح عملکرد و برنامه هایمان می کند. این امر فقط با ثبت دقیق و منظم عملکردهر روزه میسر است.


• ارزیابی منظم عملکرد: ارزیابی علمی عملکردمان با استفاده از محاسبات ساده و نیز ترسیم نمودار پیشرفت، در کوتاه مدت و دراز مدت، اهمیت حیاتی برای اصلاح و بهبود برنامه ها و تمرینات دارد.


• نوسازی اهداف: پس از دستیابی به اهداف از قبل مشخص شده برای یک دسته از تمرینات، باید به نوسازی و بازنگری در اهداف مبادرت کرد و هربار سطح توقعات و رکوردهای موردنظر آینده را بالاتر برد.


• مقایسه: مقایسه راندمان باید در درجه اول صرفا با عملکرد خویش در ادوار قبلی و زمانهای گذشته صورت پذیرد. در مواردی، مقایسه خود با بهترینها در رشته و حرفه مورد نظر (همچون مثال مایکل فلپس در متن بالا)، نتایج مثبتی می تواند داشته باشد و آن زمانیست که ما در پی دستیابی به رکوردهای بالاتر هستیم.

دفتر یادداشت خود را بازکنید و با مرور یادداشت های گذشته خود، چهار نکته ذکر شده در متن بالا را در مورد آنها بکار ببندید. اگر تا به امروز ثبتی دقیق از داده ها و نتایج خود در دست ندارید، مثلا ساعتهای کاری خود را یادداشت نکرده اید، از امروز با ذکر دقیق تاریخ و ساعت و سایر جزییات از قبیل تعداد صفحات خوانده شده یا دوره شده، آنها را ثبت کنید. در آغاز هر روز، اهداف آن روز را مرور کنید و از برنامه خود به هیچ عنوان عدول نکنید.  درپایان هر نوبت تمرین، عملکرد و میزان رضایت خود را ثبت کنید. در پایان هر روز، برنامه ساعت های روز بعد را تنظیم کرده و آماده سازی های لازم برای آغاز به موقع تمرینات را انجام دهید. از روش مهندسی معکوس برای برنامه ریزی زمانی خود تا روز آزمون استفاده کنید. بطور مثال تاریخ تخمینی آزمون را در نظر گرفته و تعداد روزها و ساعت های باقیمانده را محاسبه کنید. در قدم بعدی ببینید چه تعداد صفحات و فصلهای درسی را باید تا آن زمان خوانده و چند بار باید آنها را دوره کنید (یادآوری نحوه تمرینات مایکل فلپس کمک میکند که بدانیم به چه میزان دوره ی مطالب و تکرار آنها لازم  و حیاتی است!). سپس به ارزیابی آن بپردازید که آیا زمان کافی برای اتمام به موقع این حجم باقیمانده از دروس را دارید یا خیر. اگر پاسخ منفی بود، بیانگر آنست که باید تلاش بیشتری کرده و تعداد ساعات آماده سازی و یا سرعت خواندن و پیشرفت خود را افزایش دهید! شکی نیست که اگر این سبک و سیاق را در پیش بگیرید احتمال موفقیت خود را در آزمون به بالاترین حد امکان می رسانید. فراموش نکنیم که با تمرینات و سختکوشی بیشتر، فرد خوش اقبال تری خواهیم بود. همینطور به یاد داشته باشیم که هیچ محدودیتی برای توانایی های بشری وجود ندارد. موانع ذهنی خود را شناسایی کنیم  و اقدام عملی سنگین را پیگیری کنیم که هنوز زمان زیادی برای جبران کاستیهای احتمالی باقیست. با آرزوی سلامتی و موفقیت برای شما! 

بودا وثوق احمدی 

دوشنبه ۲۵ مرداد ۱۳۹۵