با توجه به مقررات قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها مصوب 1374 با اصلاحات و الحاقات بعدی؛ بویژه تبصره 2 ماده یک و نیز ماده 13 این قانون در خصوص مسؤولیت ادارات جهاد کشاورزی درباره تغییر کاربری غیر مجاز اراضی زراعی و باغها چنانچه به جهت شمول مرور زمان یا عدم احراز سوءنیت نتوان از جنبه کیفری برخورد کرد، آیا اداره جهاد کشاورزی حق تقدیم دادخواست حقوقی قلع و قمع را دارد؟ این دادخواست باید به طرفیت مالک تقدیم شود یا شخصی که اراضی را به نحو غیر مجاز تغییر کاربری داده است؟

پاسخ: اولاً، با توجه به ماده 3 اصلاحی 1385/8/1 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها و با لحاظ رأی وحدت رویه شماره 707 مورخ 1386/12/21 هیأت عمومی دیوان عالی کشور چنانچه مالکان یا متصرفان اراضی زراعی و باغ های موضوع این قانون به صورت غیر مجاز یعنی بدون اخذ مجوز کمیسیون مقرر در این قانون اقدام به تغییر کاربری نمایند صدور حکم قلع و قمع بنا و مستحدثات به تبع جرم وظیفه دادگاه کیفری رسیدگی کننده به جرم است؛ بنابراین قلع و قمع بنا موضوع تبصره 2 ماده 10 قانون مذکور توسط مأمورين جهاد کشاورزی با توجه به مواد 3 و 10 قانون یاد شده پس از اعلام به مراجع قضایی و صدور حکم امکان پذیر است. ثانياً، صدور حکم به قلع و قمع بنا در بزه تغییر کاربری غیر مجاز موضوع ماده 3 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها مصوب 1374 با اصلاحات و الحاقات بعدی صرفاً در صورت احراز تحقق بزه و ضمن صدور حکم محکومیت مرتکب توسط مرجع قضایی امکان پذیر است؛ بنابراین در مواردی که دادگاه حکم برائت متهم را صادر میکند یا به لحاظ شمول مرور زمان مرتکب بزه مذکور قابل تعقیب نیست صدور حکم به قلع و قمع بنا نیز منتفی است؛ اما چنان چه حکم محکومیت متهم این بزه صادر و قطعی شود و با انقضای مدت پنج سال از تاریخ قطعیت حکم به هر علتی اجرا نشده باشد با توجه به بند «ث» ماده 107 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، مشمول مرور زمان است؛ اما از آنجا که قلع و قمع بنا که جزء لاینفک حکم کیفری است ماهیت مجازات ندارد و امری حقوقی است مشمول مرور زمان موضوع ماده 107 قانون اخیرالذکر نمی شود.