مجازات اصلی قتل عمدي خود بر سه قسم است:

1ـ قصاص

2ـ تعزير به موجب ماده 616  از درجه ی 4 به مدت سه تا ده سال

3ـ ديه كه در صورت منتفي شدن قصاص مي‌تواند جايگزين مجازات اصلي شود و داراي فروض متعددي است كه برخی مصادیق آن عبارتند از:

1ـ توافق قاتل با ولي دم

2ـ توافق قاتل با مقتول ( مواد365 و 367)

3ـ قاتل پدر يا جد پدري باشد.

4ـ قاتل عاقل و مقتول ديوانه باشد.

5ـ قاتل در اثر مستي غيرعمدي به طور كلي مسلوب‌الاختيار شده باشد.

6ـ قاتل مسلمان و مقتول غيرمسلمان باشد.

7ـ قاتل اعتقاد به مهدورالدم بودن مقتول داشته و آن را اثبات كند.

8ـ فوت قاتل در فرار.

9ـ در مواردي كه پرداخت ديه برعهده ی عاقله يا بيت‌المال است كه برخي از مصاديق آن عبارتند از: مواد333، 334، 428، 470، 471، 473، 747، 475، 477، 484، 485، 486 و 487.