عموم در لغت يعني شمول و فرا گرفتن و عام يعني شامل و فرا گيرنده و در اصطلاح علم اصول فقه و حقوق، عام كلمه‌اي است كه همة افرادي را كه بدان ناميده مي‌شوند فرا گيرد و براي آن‌ها وضع شده باشد مانند كلمة «تمام دانشنمدان».

معمولاً عام به وسيلة كلماتي مانند: همه، كل، جميع، تمام، هر، هيچ و ... مي‌شناسيم. گاهي مواقع نيز به كمك عقل عام را در مي‌يابيم مانند: كسي اينجا نيست يعني هيچ كس. ولي هيچ در اينجا آورده نشده و تنها به كمك عقل اين را در مي‌يابيم.

خاص كلمه‌اي است كه دايرة شمولش نسبت به عام محدودتر باشد مثل حقوقدانان نسبت به دانشمندان.

مثال حقوقي براي عام:

1.  كلية اتباع ايران بايد داراي شناسنامه باشند (ماده 22 ق ثبت احوال).
2.  كلية ديون ... از حيث صلاحيت محاكم در حكم منقول است ... (مادة 20 ق. مدني).

مثال حقوقي براي خاصّ: حيوانات و اشيايي كه مالك آن را براي عمل زراعت اختصاص داده باشد ... از حيث صلاحيت محاكم ... در حكم مال غيرمنقول است ... (مادة 17 ق. مدني).

مخصّص دليلي است كه پاره‌اي از افراد عام را از حكم آن خارج سازد مانند «تمام دانشجويان بايد شهريه بدهند مگر دانشجويان ممتاز». كه در اين جمله، عبارت «مگر دانشجويان ممتاز» را مخصّّص و به عبارتي خاص مي‌گويند.