واجب تعیینی آن است که مورد تکلیف، معین و مشخص باشد مانند وجوب روزه ماه رمضان.

واجب تخییری آن است که مورد تکلیف، مردد میان دو یا چند چیز باشد مانند کفارة قسم که به موجب آیه شریفه،سیر کردن ده نفر گرسنه یا پوشاندن ده نفر برهنه و یا آزاد کردن برده ای برای شکستن سوگند لازم است و اگر توانایی اینها را نداشته باشد باید سه روز پیاپی روزه بگیرد.

نکته: اصولیین واجب تعیینی و تخییری را چنین تعریف کرده اند: واجب معین (واجب تعیینی) آن است که شارع چیزی معینی را خواسته باشد و واجب مخیّر (واجب تخییری) آن است که شارع چیزی را به طور مبهم از میان چند چیز خواسته باشد به گونه ای که هر یک بدل دیگری و به جای دیگری باشد مانند واجب کفايی با این تفاوت که در واجب تخییری بدلیّت و جایگزینی میان مکلّف به هاست و در واجب کفايی میان مکلف‌ها.

نکته: واجب تخییری بیشتر در کفارات و مجازاتها دیده می شود مانند کفارة قسم، کفارة روزه خواری، کفارة ایلاء (کفاره ایلاء مثل کفارة یمین است) و مجازات محاربه.

نکته: در حقوق اموال و مالکیت نیز ماده 163 ق. مدني در مورد اموال پیدا شده، مثال مناسبی برای واجب مخیّر است. طبق این ماده، یابندة مال پس از تعریف آن و نا‌امید شدن از یافتن مالک مخیر است آن را به طور امانت نگه دارد یا تصرف دیگری در آن کند. در فقه این تخییر دو مورد بیشتر دارد و آن دادن مال به حاکم شرع یا صدقه دادن است.

نکته: اصل این است که واجب تعیینی است و تخییری بودن آن دلیل می خواهد.