حكم تكليفي، حكمي است كه مستقيماً به افعال مكلّفين تعلق مي گيرد. حكم تكليفي از بايدها و نبايدها صحبت مي كند و تكليف ما را در اعمالمان مشخص مي كند.

حکم تکلیفی خود بر دو قسم است:

1.  حکم تکلیفی الزامی 2- حکم تکلیفی ترخیصی

حکم تکلیفی الزامی همانطوری که از نامش پیداست، الزام آور می‏باشد. یا الزام به فعل و یا الزام به ترک فعل. الزام به فعل را وجوب و الزام به ترک را حرمت گویند (مثل وجوب نماز وادای امانت و حرمت قتل و سرقت).

حکم تکلیفی ترخیصی آنچنان حکمی است که عنصر الزام در آن وجود ندارد یعنی مکلّف در انجام یا عدم انجام آن مختار می‏باشد یعنی می‏تواند آن را انجام بدهد یا ندهد که خود بر سه قسم است:

1- بهتر است انجام بدهیم اگر هم انجام ندادیم مؤاخذه نخواهیم شد که به آن استحباب می‏گویند (ندب) مثل کمک به فقرا يا نکاح.

2- بهتر است انجام ندهیم اگر هم انجام دادیم، بازخواست نخواهیم شد که به آن کراهت می‏گویند مثل: کراهت طلاق و خوردن گوشت برخی از حیوانات مثل الاغ و اسب.

3- فعل یا ترک فعل آن مساوی است که بدان اباحه می‏گویند مانند مباح بودن احیای موات و رفتن به مسافرت.