مبحث اول- ديوانهای موقت بين المللی کيفری
پس از خاتمة جنگ اول جهانی، کميسيون مربوط به تعيين مسئوليت آغازکنندگان جنگ و اعمال مجازات عليه آنها برای نقض قوانين و عرف جنگی که به وسيلة کنفرانس صلح پاريس در سال 1919 تشکيل شد پيشنهاد ايجاد يک محکمة خاص را برای محاکمة مرتکبين جنايات جنگی و نقض قوانين بشری مطرح کرد.
ديوان نظامی بينالمللی نورنبرگ از سوی کشورهای اشغالگر آلمان تشکيل شد و انگليس، فرانسه، شوروی و امريکا هرکدام يک قاضی اصلی و يک قاضی علیالبدل معرفی کرده بودند. صلاحيتهای محکمة نورنبرگ عبارتند از:
اول- جرايم عليه صلح
دوم- جرايم جنگی
سوم- جنايات عليه بشريت
ديوان نظامی بينالمللی خاور دور (محکمة توکيو) توسط فرماندة عالی ايالات متحده در ژاپن که يازده قاضی را از ميان افراد پيشنهادی کشورهای امريکا، اتريش، کانادا، چين، فرانسه، انگليس، هلند، نيوزلند، شوروی، هند و فيليپين منصوب کرد، تشکيل شد.
صلاحيت ديوان بينالمللی کيفری يوگسلاوی سابق، رسيدگی به نقض کنوانسيونهای ژنو 1949، نقض قوانين و مقررات جنگ، نسل کشی و جنايات عليه بشريت است که از ژانويه 1991 به بعد روی داده است. اين ديوان، تابع حقوق ملی نيست و صلاحيت موازی داشته و بر دادگاههای ملی برای تعقيب متهمين تفوق دارد.
ديوان بينالمللی کيفری رواندا که مقر آن در آروشای تانزانيا میباشد توسط شورای امنيت در سال 1994 برای رسيدگی به جرايم کشتار جمعی، جنايات عليه بشريت، نقض مادة 3 مشترک کنوانسيونهای 1949 ژنو در حمايت از قربانيان جنگ و پروتکل شماره دو مصوب 1977 که در سرزمين رواندا در بين تاريخهای اول ژانويه تا 31 دسامبر 1994 در پی تهاجم قوم هوتو به قوم توتسی و طرفداران هوتويی آنها ارتکاب يافته تشکيل شد.