رسیدگی بر دو نوع است: رسیدگی شکلی و رسیدگی ماهوی.

رسیدگی شکلی: دادگاه وارد ماهیت دعوی نمی‏شود بلکه شکل و فرم شرایط قانونی طرح دعوی را مورد ملاحظه قرار می‏دهد. مثلاً آیا خواهان سمت دارد یا خیر.آیا دادگاه صلاحیت دارد یا خیر. آیا خواهان ذی‏نفع هست یا خیر. آیا خواهان اهلیت دارد یا خیر. نکته مهمی که باید به آن اشاره نمود آنست که دادگاه موارد شکلی را بررسی می‏کند اگر درست بود، دادگاه وارد ماهیت دعوی می‏شود اما اگر ایراد شکلی وارد بود دادگاه وارد ماهیت دعوی نشده بلکه با صدور قرار، فارغ از رسیدگی می‏شود. بنابراین تصمیم دادگاه در رسیدگی شکلی اگر مسائل شکلی رعایت نشده باشد به صورت قرار خواهد بود.

رسیدگی ماهوی: دادگاه به اصل موضوع دعوی می‏پردازد و دلایل طرفین را برای تشخیص حق از ناحق مورد ارزیابی قرار می‏دهد. تصمیم دادگاه در رسیدگی ماهوی به صورت حکم می‏باشد.

سؤال: منظور از رأی چیست؟

منظور از رأی همان قرار یا حکم است یعنی قرار یا حکم دادگاه را رأی گویند.

نکته: رسیدگی ماهوی خود بر دو نوع است: رسیدگی موضوعی و رسیدگی حکمی.

رسیدگی موضوعی: دادگاه باید تشخیص دهد ماهیت دعوی چیست براي مثال بيع است یا صلح. این رسیدگی دادگاه رسیدگی موضوعی است اما دادگاه باید بعداً حکم قضیه را صادر نماید.

رسیدگی حکمی: رسیدگی وقتی حکمی است که دادگاه حکم صادر می‏کند.

اصحاب دعوا در رسیدگی موضوعی دخالت می‏کنند و رسیدگی حکمی با قاضی است. به بيان ديگر (اثبات مسايل موضوعي با اصحاب دعوا و اثبات مسايل حكمي با دادگاه است).