- عادي 2- تأييد شده 3- تضمينشده 4- چك مسافرتي
نکته: چك تأييد شده توسط مشتري صادر ولي پرداخت آن توسط بانك تأييد ميشود.
نکته: چك تضمين شده توسط بانك به عهده ی همان بانك صادر ميشود.
نکته: هر كس با علم به مسدود بودن حساب بانكي خود مبادرت به صدور چك نمايد عمل او در حكم صدور چك بلامحل است و به حداكثر مجازات محكوم ميشود و اين مجازات قابل تعليق نيست ولي امكان اعمال كيفيات مخففه يا تبديل وجود دارد(ماده 10 ق. چك).
نکته: مباشرت مستقيم صادركننده در اخراج وجه چك از بانك شرط تحقق اين شق از ماده نيست مثل صدور چك ديگر و يا بستن حساب خود.
نکته: صادركننده ی چك يا ذينفع يا قائم مقام قانوني آنها، با تصريح به اينكه چك مفقود يا سرقت يا جعل يا از طريق كلاهبرداري يا خيانت در امانت يا جرايم ديگري تحصيل گرديده ميتواند كتباً دستور عدم پرداخت وجه چك را به بانك بدهد (ماده 14 ق. چك).
نکته: ذينفع كسي است كه چك به نام او صادر شده يا ظهرنويسي شده يا چك به او واگذار گرديده يا چك در وجه حامل به او واگذار گرديده و در صورت صدور دستور عدم پرداخت بانك مبلغ وجه چك را در حساب مسدود نگهداري ميكند.
نکته: دستوردهنده ظرف يك هفته بايد گواهي شكايت خود را به بانك تسليم نمايد در غير اين صورت بانك وجه چك را پرداخت ميكند.
نکته: هر گاه چك توسط دو يا چند نفر صادر شده باشد هر يك از آنان به تنهايي حق صدور دستور عدم پرداخت را دارند .
نکته: پرداخت وجه چكهاي تضمينشده و مسافرتي را نميتوان متوقف نمود مگر آنكه بانك صادركننده نسبت به آنها ادعاي جعل نمايد.
نکته: دستوردهنده بايد يك گواهي خاصي از مرجع قضايي براي ارائه به بانك بگيرد.
نکته: دارنده ی چك ميتواند عليه دستور شكايت نمايد.
نکته: به نظر ميرسد صادركنندهاي كه امضاء و مهر خود را به صورت توأمان در كارت نمونه امضاء تعيين ولي چك صادره را فقط امضاء كرده و مهر نزده باشد نيز در صورت عدم پرداخت وجه چك توسط بانك قابل تعقيب كيفري باشد.
نکته: چك بدون امضاء قابليت تعقيب كيفري ندارد.
نکته: چك كه بايد توسط دو نفر امضاء شود و يك نفر آن را امضاء كرده و تحويل ميدهد به نظر ديوان عالي كشور فقدان هر يك از امضاهاي معرفي شده و موجود در بانك محالعليه وصف قانوني را از چك سلب ميكند ولي به نظر برخي حقوقدانان اين چك ناقص است و قابليت تعقيب كيفري را دارد. زيرا در چنين حالتي چك در هر حال به شكل ناقص صادر شده و شخص يا اشخاصي كه آن را به اين شكل ناقص امضاء كرده و به دارنده دادهاند قابل تعقيب كيفري ميباشند.
نکته: نمونه اختلاف در مندرجات: اختلاف مبلغ به عدد و به حروف و يا اينكه چك در وجه دو نفر صادر شودیا چك در وجه حامل صادر شود ولي نام شخص ديگر هم نوشته شود و شخص ديگري به بانك مراجعه كند.
نکته: جرم صدور چك پرداخت نشده ناظر به موردي است كه شخص حسابي در بانك (حتي به صورت مسدود) داشته باشد و از دسته چك متعلق به حساب خود چكي صادر نمايدولي شخصی را كه با صحنهسازي دسته چك متعلق به ديگري را متعلق به خود وانمود كرده و با كشيدن چكي از اين دسته چك مال متعلق به ديگري را برده است بتوان به عنوان كلاهبرداري واحتمالاً جاعل و استفادهكننده از سند مجعول تحت تعقيب قرار داد.
نکته: صدور چك از حساب ديگري بدون شبيهسازي امضاي صاحب حساب از مصاديق كلاهبرداري است و با شبيهسازي امضاي صاحب حساب از مصاديق جعل و استفاده از سند مجعول است.
نکته: اگر چك قبلاً صادر شده باشد و بلامحل نباشد به علت صدور حكم ورشكستگي، بانك ممنوع از پرداخت وجه چك شده باشد، مورد مشمول قانون صدور چك نخواهد بود.
نکته: هر گاه كارمند بانك اشتباهي وجه چك بلامحل را پرداخت نمايد عنوان مجرمانه زايل خواهد شد و بانك حق شكايت كيفري را ندارد.
نکته: تا زماني كه چك منتهي به عدم پرداخت نگرديده و گواهي عدم پرداخت صادر نشده است نميتوان از صدور چك پرداختنشدنی سخن گفت.
نکته: در صورت منتهي شدن چك به عدم پرداخت، امكان شكايت براي دارنده ی چك متصور نميباشد.
نکته: آقای دكتر ميرمحمد صادقي: زمان صدور گواهي عدم پرداخت زمان تحقق جرم است چون نتيجه در اين زمان محقق ميشود (برخلاف نظر اداره حقوقي).
نکته: اداره ی حقوقي قوه ی قضایيه صدور چك بدون قيد محل صدور را به معني صدور آن در حوزه ی عملكرد بانك دانسته است.
نکته: جرم صدور چك پرداختنشدني جرم مادي صرف است ولي در مورد ماده 10 ق. چك بايد علم صادركننده از مسدود بودن حساب احراز شود يعني جرم ماده 10 قانون چك جزء جرايم مادي صرف نميباشد.
نکته: تنها دارنده ی چك يعني كسي كه آن را براي اولين بار به بانك ارائه كرده است حق شكايت كيفري دارد (ماده 11).
نکته: اگر كسي كه گواهي عدم پرداخت چك را گرفته آن را به ديگري منتقل كند حق شكايت از بين خواهد رفت مگر اينكه انتقال قهري باشد (ماده 11).
نکته: در مواردي كه بانكها از طرف دارنده ی چك مأمور وصول و ايصال وجه چكها ميباشند، اين نمايندگي نياز به تصريح ندارد.
نکته: برخي حقوقدانان نظر دارند كه چك در وجه شخص معين (به قيد انحصار يعني چكي كه در وجه شخص معيني بوده و روي كلمه ی حوالهكرد مندرج در آن قلم گرفته شده باشد) قابل ظهرنويسي و انتقال نيست و دارنده ی آن حق شكايت كيفري ندارد.