برای اینکه لفظی را در معنای دوم (معنای مجازی) بکار بریم دو شرط لازم است:
الف. علاقه(مناسبت)
ب. قرینة صارفه
علاقه یا مناسبت یعنی ارتباط یعنی معنای دوم به معنای اول ربط داشته باشد.
علاقه اقسام گوناگونی دارد:
الف. شباهت
ب. تضاد: مثلاً به آدم تنبلی بگویند توچقدر کوشایی.
ج- کل و جزء: کل بیان میگردد ولی منظور جزء است. مثلاً فردی میگوید کتابم پاره شد و این در حالی است که چند برگ از کتابش پاره شده نه کل کتاب.
د- جزء و کل: جزء گفته میشود ولی منظور کل است مثلاً از شخصی سؤال میشود خانهای که میخواستی پیدایش کردی و او در جواب میگوید یک اتاق پیدا کردم و این درحالی است که منظور فرد این است که یک خانۀ یک اتاق خوابه پیدا کرده است.
نکته: اگر میان معنای حقیقی و مجازی ارتباطی وجود نداشته باشد، نمیتوان لفظ را برای معنای دوم بکار برد. مثلاً بین حکم به معنای واقعی و قرار رّد دعوا این مناسبت و شباهت به چشم میخورد که هر دو دعوا را تمام میکنند.