ماده 10) رسيدگي نخستين به دعاوي، حسب مورد در صلاحيت دادگاههاي عمومي و انقلاب است مگر در مواردي كه قانون مرجع ديگري را تعيين كرده باشد.

الف. صلاحیت ذاتی:

در این که آیا مرجع رسیدگی کننده صلاحیت ذاتی دارد یا خیر بایستی از سه  حیث مورد بررسی قرار گیرد:

1- از حیث صنف مرجع:

یعنی این که صلاحیت مراجع قضایی در مقایسه با مراجع اداری، صلاحیت ذاتی است. همچنین در خود مراجع قضایی نیز صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی در مقایسه با دادگاه عمومی جزایی، صلاحیت ذاتی است.

2- از حیث نوع مرجع:

یعنی این بحث مطرح است که آیا دادگاه صالح دادگاه عمومی است یا اختصاصی. بنابراین صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی در مقایسه با دادگاه انقلاب صلاحیت ذاتی است.

3- از حیث درجه مرجع:

یعنی این که صلاحیت دادگاه بدوی در مقایسه با دادگاه تجدید نظر صلاحیت ذاتی است.

خصوصیات صلاحیت ذاتی:

1- قواعد راجع به صلاحيت ذاتي آمره می‏باشند.

2- در خصوص صلاحيت ذاتي ایراد عدم صلاحیت لازم نیست یعنی این که اولاً در تمام مراحل و مقاطع می‏توان متذكر این ایراد شد؛ ثانیاً خود دادگاه نیز باید بدون ایراد بدان توجه نماید.

3- توافق طرفین در خصوص قواعد راجع به صلاحيت ذاتي بی‏اثر می‏باشد.