دعوی مالی: آنست که موضوع دعوی، حقوق مالی باشد. برای مثال شخصی از دیگری مبلغ 10 میلیون طلب‏کار است. مطالبه این وجه، دعوی مالی می‏باشد.

دعوی غیر مالی: آنست که موضوع دعوی، حق غیر مالی باشد. دعوی غیر مالی را بر دو نوع تقسیم می‏کنند:

الف. دعوی غیر مالی ذاتی: یعنی حق مورد ادعا غیر مالی باشد مثل نسب، زوجیت، طلاق و غیره.

ب. دعوی غیر مالی اعتباری: یا به عبارتی دعاوی که تعیین بهای خواسته قانوناً لازم نیست. یعنی قانونگذار اراده نموده که آنها دعوی غیر مالی باشند موارد ذیل را می‏توان از این قسم دانست:

1- دعوی خلع ید اگر مالکیت محل نزاع نباشد.

2- درخواست افراز و تقسیم و فروش مال مشاع اگر مالكيت مورد نزاع نباشد.

3- دعاوی راجع به موجر و مستأجر به استثنای مطالبه اجور معوقه.

4- دعوای مزاحمت و ممانعت از حق و تصرف عدوانی.

نکته: در برخی موارد تشخیص دعاوی مالی از غیر مالی به سهولت امکان‏پذیر است اما در برخی موارد اختلاف نظر وجود دارد برای مثال اختلاف است که آیا الزام بر انجام ایفای تعهد مثل امضای سند رسمی دعوی مالی است یا غیر مالی و یا اختلاف است که آیا تعدیل اجاره‌بها در اماکن تجاری، دعوی مالی است یا غیر مالی كه در اين موارد اصل بر مالي بودن دعواي مربوطه مي‌باشد.

نکته: محتمل است دعوی مالی با دعوی غیر مالی توأمان مطرح شوند. برای مثال ممكن است دعوی تخلیه و مطالبه اجرت المثل در یک دادخواست مطرح شود که اولی دعوی غیر مالی و دومی دعوی مالی است.

نکته: موضوع دعاوی مالی ممکن است مال منقول و یا مال غیر منقول باشد.

سؤال: تفاوت دعوی مالی و غیر مالی چیست؟

دعوی مالی و غیر مالی از دو حیث متفاوتند:

1- هزینة دادرسی در این دعاوی کاملاً متفاوت است.

2- ملاک قطعی یا قابل تجدید نظر بودن در این دعاوی نیز کاملاً متفاوت است.

الف. اگر دعوی مالی باشد:

در اين دعاوي می‏بایستی ارزش مال را تقویم نمود و بدون تقویم، دعوی مورد رسیدگی قرار نمی‏گیرد. البته اگر خواسته مطالبه وجه رایج ایران باشد، نیاز به تقویم ندارد این که می‏گوییم باید تقویم شود از دو حیث است: یکی از حیث هزینه دادرسی و دیگری از حیث قطعیت یا قابل تجدید نظر بودن حکم بدین معنی که در دعاوی مالی در مرحلة بدوي هزینة دادرسی تا مبلغ یک میلیون تومان 5/1% و مازاد آن 2%  بهاي خواسته می‏باشد.

از حیث قطعیت و قابلیت فرجام باید گفت چنانچه خواسته تا مبلغ سه میلیون ریال باشد حکم راجع به این دعوی قطعی و غیر قابل تجدید نظر است اما اگر بیشتر باشد حکم راجع به آن قابل تجدید نظر خواهد بود.

سؤال: اگر خواهان در دادخواست مطالبه 5 میلیون ریال بنماید اما دادگاه حکم به محکومیت خوانده به مبلغ 2 میلیون و پانصد هزار ریال صادر نماید آیا قابل تجدید نظر هست یا خیر؟ آیا ملاک برای قابلیت تجدید نظر حکم دادگاه است یا مبلغ خواسته خواهان؟

چنین حکمی قابل تجدید نظر می‏باشد زیرا ملاک خواسته خواهان در دادخواست تقدیمی بوده و نه رأی دادگاه.