برای اینکه لفظی را در معنای دوم (معنای مجازی) بکار بریم دو شرط لازم است:
الف. علاقه(مناسبت)
ب. قرینة صارفه
علاقه یا مناسبت یعنی ارتباط یعنی معنای دوم به معنای اول ربط داشته باشد.
علاقه اقسام گوناگونی دارد:
الف. شباهت
ب. تضاد: مثلاً به آدم تنبلی بگویند توچقدر کوشایی.
ج- کل و جزء: کل بیان میگردد ولی منظور جزء است. مثلاً فردی میگوید کتابم پاره شد و این در حالی است که چند برگ از کتابش پاره شده نه کل کتاب.
د- جزء و کل: جزء گفته میشود ولی منظور کل است مثلاً از شخصی سؤال میشود خانهای که میخواستی پیدایش کردی و او در جواب میگوید یک اتاق پیدا کردم و این درحالی است که منظور فرد این است که یک خانۀ یک اتاق خوابه پیدا کرده است.
نکته: اگر میان معنای حقیقی و مجازی ارتباطی وجود نداشته باشد، نمیتوان لفظ را برای معنای دوم بکار برد. مثلاً بین حکم به معنای واقعی و قرار رّد دعوا این مناسبت و شباهت به چشم میخورد که هر دو دعوا را تمام میکنند.
نکته: هر گونه مناسبتی که بین دو معنای حقیقی و مجازی خوشایند و ملايم طبع باشد کافی است حتّی اگر علاقۀ تضاد باشد.
قرینه به معنای نشانه و صارفه به معنای منصرف کننده میباشد. برای اینکه کسی به مخاطب بفهماند که منظورش معنای مجازی است باید یک نشانهای بیاورد که مخاطب بفهمد منظورش معنای مجاز ي است. به این نشانه، قرینه صارفه گفته میشود. به عبارت دیگر منظور از قرینه بکار بردن علامت و نشانهای است که نشان دهد معنای حقیقی منظور نیست و ذهن شنونده را از معنای حقیقی منصرف سازد و از این روی آن را قرینة صارفه نیز میگویند.
نکته: در برخی از قراردادهای بین المللی نوشته میشود: «... موضوع برای داوری به یکی از دادگاههای ایران احاله خواهد شد» در اینجا کلمة داوری در معناي حقیقی بکار برده نشده بلکه مجازاً به معنای «رسیدگی قضايی» بکار برده شده است و کلمة دادگاه قرینۀ این استعمال مجازی است.