مجازات اصلی قتل عمدي خود بر سه قسم است:
1ـ قصاص
2ـ تعزير به موجب ماده 616 از درجه ی 4 به مدت سه تا ده سال
3ـ ديه كه در صورت منتفي شدن قصاص ميتواند جايگزين مجازات اصلي شود و داراي فروض متعددي است كه برخی مصادیق آن عبارتند از:
1ـ توافق قاتل با ولي دم
2ـ توافق قاتل با مقتول ( مواد365 و 367)
3ـ قاتل پدر يا جد پدري باشد.
4ـ قاتل عاقل و مقتول ديوانه باشد.
5ـ قاتل در اثر مستي غيرعمدي به طور كلي مسلوبالاختيار شده باشد.
6ـ قاتل مسلمان و مقتول غيرمسلمان باشد.
7ـ قاتل اعتقاد به مهدورالدم بودن مقتول داشته و آن را اثبات كند.
8ـ فوت قاتل در فرار.
9ـ در مواردي كه پرداخت ديه برعهده ی عاقله يا بيتالمال است كه برخي از مصاديق آن عبارتند از: مواد333، 334، 428، 470، 471، 473، 747، 475، 477، 484، 485، 486 و 487.