اصل تخيير

تخيير

تعريف:

در مورديكه تكليف الزامي مردد باشد بين يكي از دو يا چند چيز و جمع بين آن‌ها یا ترك همه ممكن نباشد، مكلف را در انتخاب يكي از دو كار مخير سازيم.

مجراي تخيير:  مانند اصل برائت از باب شک در تکلیف است.

موارد تخيير

1- بين دو يا چند دليل متعارض: مقتضاي قاعده عقلي تساقط هر دو و مقتضاي شرعي تخيير است.

2- تخيير بين دو حکم متزاحم که از نظر قانون گذار هر دو مطلوب ولی در عقل نتوان هر دو را جمع كرد.

3- تخيير بين محذورين: مي‌دانيم الزامي وجود دارد اما نمي‌دانيم چه الزامي است: تكليف مردد بين وجوب و حرمت است و تخییر تکوینی یا عقلی است.

4- تخيير بين افراد واجب‌ مخير: مثل واجب تخييري و جزائيات ، در اينجا تخيير حكمي واقعي است ولي در موارد قبل اصل تخيير حكمي است ظاهري. 

 

  • در مورد دو حكم متزاحم: در صورت ترك اهم، مهم نيز مطلوب است و غير جاري است و با قاعده ترتب توجيه مي‌شود.
  • در دوران امر بین محذورين: عدم جريان هيچ اصلي و به ناچار، تخيير تكويني مي‌باشد.