الف) مشتركات عمومي

ب) مباحات

ج) مجهول المالك

 

الف) الموال دولتي به مفهوم عام به دو دسته است:

  1. اموالي كه ملك دولت هستند مثل كشتي‌هاي تجارتي، بانكها
  2. اموال و مشتركات عمومي كه براي استفاده تمام مردم آماده است و دولت مالك آنها نيست و فقط ولايت بر حفظ آن‌ها دارد مثل پلها، معابر و موزه‌ها، راه‌آهن.

مهم‌ترين انواع مشتركات:

  1. راه عمومي يعني طرق و شوارع عامه كه آخر آنها مسدود نيست (ماده 24)

نكته: كوچه‌هايي كه آخر آنها مسدود است قابل تملك است.

  1. اموال مورد استفاده عموم (ماده 25)

نكته: انتفاع از اين اموال براي كساني كه زودتر شروع به بهره‌برداري كرده‌اند حق تقدم ايجاد مي‌كند و سايرين را از ايجاد مزاحمت ممنوع مي‌كند.

نكته: اماره تصرف در برابر ادعاي مالكيت عمومي متصرف را از اقامه دليل بي نياز مي‌كند اما اگر مالكيت عمومي سابق ثابت شود اماره تصرف در برابر آن بي اعتبار مي‌شود زيرا مال عمومي قابل تملك نيست تا تصرف اماره مالكيت آن باشد.

  1. اموال اختصاص يافته به خدمت عمومي: (ماده 26)
  2. بستر رودخانه‌ها و جنگلها (ماده 2 قانون توزيع عادلانه آب مصوب 1361)