عرف را از جهات متعدد تقسيم كردهاند:
1- عرف لفظي و عملي 2- عرف خاص و عرف عام
عرف خاص عبارت است از متعارفان بين صنفي يا در زماني خاص يا در مكاني مخصوص و در برابر آن عرف عام است. پس سه نوع عرف عام و خاص ميتواند وجود داشته باشد:
الف. عرف خاص صنفي: مثلاً ممكن است خياطان دستمزد شاگردان و كارگران خود را به طور هفتگي بپردازند. باغداران و كشاورزان به هنگام به دست آمدن محصول و شركتها و سازمانها به طور ماهيانه و در اين صورت عرف عام آن است كه ميان بيشتر اصناف معمول باشد مانند عيدي دادن به آنها،كه غالباً ميپردازند.
ب. عرف خاص زماني: منظور اين است كه در زماني كاري معمول و زماني ديگر متروك باشد، چنانكه ميگويند پيشكش دادن به برخي از مأمورين دولت زماني در ايران معمول بوده است و اكنون متروك شده و ممكن است رشوه تلقي شود. عرف عام زماني مثل جشن گرفتن در اعياد ملّي، نوروز و مهرگان كه از زمانهاي بسيار قديم در ايران معمول بوده است.
ج. عرف خاص مكاني: عرف خاص مكاني رسومي است كه در محلي خاص معمول باشد و در جاهاي ديگر نباشد. چنانكه معمول است در تهران عروس لباس سفيد و داماد لباس سورمهاي يا مشكي ميپوشد و در عشاير و روستاهاي ايراني آنچه معمول است اين است كه عروس لباس رنگارنگ ميپوشد و براي داماد نو بودن لباس او معمول است ولي به رنگ خاصي مقيّد نيست.
نكته: استصناع عبارت است از بيع چيزي قبل از ساخته شدن آن مثل خريد ماشين، بخاري، يخچال و ساير مصنوعات پيش از آن كه ساخته شوند.
د- عرف شارع و عرف متشرعه: هر دو از اقسام عرف خاص ميباشند، معمول و متعارف زمان پيغمبر (ص) را عرف شارع ميگويند و منظور از عرف متشرعه متعارفات بعد از اين دوره است.
نكته: از نظر اماميه از زمان صادقين (امام محمد باقر و امام جعفر صادق عليهما السلام) به بعد را عرف متشرّعه گويند