- شرط ضمن عقد تعهدی فرعی است که وابسته به تعهد اصلی است.
242- شروط بر سه قسم اند، صفت، نتیجه، فعل.
243- شروط بر اساس تأثیرشان بر صحت عقد بر سه قسماند: شروط صحیح، شروط باطل، شروط باطل و مبطل عقد.
244- شروط باطل: بر طبق قانون مدنی شرط نامقدور و نامشروع و بیفایده باطل است و شروط مجهول و مردد باطل نمیباشد.
*شرط نامقدور با نامقدور بودن اجرای شرط متفاوت است. شرط نامقدور شرطی باطل است و مشروطله در صورت جهل به نامقدور بودن شرط، حق فسخ عقد را دارد. اما اگر اجرای شرط ضمن عقد (اعم از شرط فعل یا نتیجه) به دلیلی نامقدور شود مشروط له حق فسخ را دارد مگر امتناع مستند به عمل مشروطله باشد.
- مثال: شرط عدم ریاست مرد در نکاح/ شرط عدم مهر در نکاح دائم/ شرط فروش ملک به 100میلیون به شرط تخفیف به میزان دارایی بانکی بایع/ شرط توارث در نکاح منقطع
* هرگاه پای ثمن یا مبیع به شرط نامشروع یا مجهول کشیده نشود فقط شرط باطل میگردد.
245- بر طبق قانونمدنی شروط خلاف مقتضای ذات عقد و شرط مجهولی که باعث جهل به عوضین شود باطل و مبطل عقد میباشد.
- مثال: شرط فروش ملک با تخفیف بایع به میزانی که در حساب بانکی خود دارد/ شرط عدم مهر در نکاح موقت/ شرط پرداخت ثمن پس از فوت پدر مشتری.
* هرگاه پای ثمن یا مبیع به شرط نامشروع یا مجهول کشیده شود عقد نیز باطل میگردد.
246- شرط نامشروعی که جهت معامله را نامشروع میکند بر طبق اصول حقوقی باطل و مبطل عقد است اما در قانون مدنی نصی در این خصوص وجود ندارد.