عقود معوض یا تعاهدی و عقود مجانی یا تک تعهدی.
126- در عقود معوض برخلاف عقود مجانی (حتی اگر شرط عوض شده باشد) عدالت معاوضی و برابری طرفین وجود دارد.
127- در عقود معوض، دو تعهد یا تملیک در برابر هم قرار میگیرند و در قصد مشترک با هم مبادله میشود.
128- در عقود معوض بر خلاف عقودمجانی (حتی اگر شرط عوض شده باشد) طرفین حق حبس دارند.
129- در عقود معوض بر خلاف عقود مجانی، شخصیت اصولاً علت عمده عقد نمیباشد.
130- در عقود معوض بر خلاف عقود مجانی عقد اصولاً مبتنی بر مغابنه است.
131- وجود شرط عوض در عقود رایگان آن را معوض نمیکند و همانند بخششی تبعی همراه با هبه اصلی است.
132- در عقود معوض بر خلاف عقود مجانی کلیه خیارات راه دارد. در عقود مجانی برخی خیارات مانند خیار غبن و تبعض صفقه وجود ندارد.
133- در عقود مجانی میتوان شرط عوض قرار داد و این شرط باعث معوض شدن عقد نمیشود.
* استثنائاً در عقد وقف که از عقود مجانی است نمیتوان شرط عوض قرار داد.
134- فایده تشخیص عقود معوض و مجانی: در عقود معوض دو تعهد ایجاد میشود و هر یک وابسته به دیگری میباشد و به اصطلاح رابطه معاوضی ایجاد میشود.
135- رابطه معاوضی آثار در عقود معوض دارد از جمله آنکه هر یک از طرفین در صورت عدم انجام تعهد از سوی طرف مقابل حق حبس دارد.
136- منظور از حق حبس در عقود معوض آن است که هر یک از طرفین میتواند انجام تعهد خود را منوط به انجام تعهد از سوی طرف دیگر عقد نماید.