- معسر فردی است که به واسطه عدم کفايت دارايي يا عدم دسترسي به مال خود به طور موقت قادر به تأديه هزینه دادرسی نيست.

651-  مدير دفتر ظرف 2 روز از تاريخ وصول دادخواستِ اعسار ، پرونده را به نظر قاضي مي‌رساند.

652- حکم اعسار در هر صورت حضوري محسوب مي‌شود.

653-   معافيت از هزينه اعسار براي هر دعوا به طور جداگانه تحصيل مي‌شود.

654-  معسر مي‌تواند در تمام مراحل مربوط به همان دعوا از معافيت استفاده کند.

655- اگر دعاوي متعدد مدعي اعسار بر يک نفر همزمان اقامه شود حکم اعسار که نسبت به يکي از دعاوي صادر شود نسبت به بقيه نيز موثر است.

656-  اگر معسر فوت کند ورثه نمي‌توانند از حکم اعسار استفاده کنند لکن فوت مورث در هر يک از مراحل بدوي یا تجديد نظر: مانع جريان دادرسي در آن مرحله نيست و هزينه دادرسي از ورثه قابل مطالبه است مگر اينکه ورثه نيز اعسار را ثابت کنند.

657-  اگر معسر محکوم له واقع شود و از اعسار خارج شود، هزينه دادرسي از وی دريافت مي‌شود.

658-  رسيدگي به ادعاي اعسار از هزينه فرجام خواهي با دادگاهي است که رأي فرجام خواسته را صادر کرده است.