مفاهیم

1- منطوق

منطوق معنايي است كه مستقيماً از كلام فهميده مي‌شود و موضوع آن در جمله ذكر شده است و به دو قسم صریح و غیر صریح تقسیم می­گردد.

منطوق صریح

عبارت است از دلالت مطابقی(مثلاً از لفظ خانه منظور تمام خانه باشد(دلالت لفظ بر تمام معنا را مطابقی گویند) ماده 338 ق.م.) و دلالت تضمنی (مثلاً از لفظ خانه منظور دیوار باشد (دلالت لفظ بر بخشی از معنا را تضمنی گویند) ماده 466 ق.م.).

منطوق غیر صریح

عبارت است از دلالت اقتضاء(دلالت الفاظ بر مقصود متکلم مستلزم در تقدیر گرفتن کلمه­ای است. ماده 954 ق.م (کلمه مجنون در تقدیر))، دلالت تنبیه (دلالتی که مقصود متکلم بوده و از سیاق کلام فهمیده می­شود، ماده 502 ق.م علت حکم: عدم اذن موجر) و دلالت اشاره (عرفاً مقصود متکلم نبوده اما لازمه­ی کلام وی می­باشد. ماده 1158 ق.م (6ماه حداقل حمل)).