مشتركات عمومي:
اموال دولتي به مفهوم عام به دو دسته است:
- اموالي كه ملك دولت هستند مثل كشتيهاي تجارتي و بانكها.
- اموال و مشتركات عمومي كه براي استفادة تمام مردم آماده است و دولت مالك آنها نيست و فقط ولايت بر حفظ آنها دارد مثل پلها، معابر، موزهها و راهآهن.
مهمترين انواع مشتركات عمومي:
- راه عمومي يعني طرق و شوارع عامه كه آخر آنها مسدود نيست (ماده 24 ق. مدني).
نكته: كوچههايي كه آخر آنها مسدود است، قابل تملك است.
- اموال مورد استفاده عموم (ماده 25 ق. مدني).
نكته: انتفاع از اين اموال براي كساني كه زودتر شروع به بهرهبرداري كردهاند حق تقدم ايجاد ميكند و سايرين را از ايجاد مزاحمت ممنوع ميكند.
نكته: امارة تصرف در برابر ادعاي مالكيت عمومي متصرف را از اقامة دليل بي نياز ميكند اما اگر مالكيت عمومي سابق ثابت شود امارة تصرف در برابر آن بي اعتبار ميشود زيرا مال عمومي قابل تملك نيست تا تصرف امارة مالكيت آن باشد.
- اموال اختصاص يافته به خدمات عمومي (ماده 26 ق. مدني).
- بستر رودخانهها و جنگلها (ماده 2 قانون توزيع عادلانه آب مصوب 1361).