ماده 16-  هركس نسبت به ملك مورد ثبت، اعتراضي داشته باشد، بايد از تاريخ نشر اولين اعلان نوبتي تا 90 روز اقامه دعوي نمايد. عرضحال مزبور مستقيماً به اداره يا دايره يا شعبة ثبتي كه در ضمن اعلان نوبتي معين شده است، تسليم مي‌شود- در ماقبل عرض حال بايد رسيد داده شود.

در صورتي كه عرضحال در مدت قانوني داده شده باشد، اداره ثبت آن را نزد دفتر محكمه‌اي كه مرجع رسيدگي است، ارسال مي‌دارد. اگر اداره ثبت تشخيص دهد كه عرضحال خارج از مدت داده شده، كتباً نظر خود را اظهار خواهد كرد و به حاكم محكمه ابتدائي محل مي‌دهد تا حاكم مزبور در جلسه اداري موافق نظامنامه وزارت عدليه رسيدگي كرده رأي دهد.

رأي حاكم محكمة ابتدائي در‌اين موضوع قاطع است.

ماده 17- هرگاه راجع به ملك مورد تقاضاي ثبت، بين تقاضاكننده و ديگري قبل از انتشار اولين اعلان نوبتي، دعوائي اقامه شده و درجريان باشد كسي كه طرف دعوي با تقاضاكننده است، بايد از تاريخ نشر اولين اعلان نوبتي تا 90 روز تصديق محكمه را مشعر به جريان دعوي، به ادارة ثبت تسليم نمايد والا حق او ساقط خواهد شد.

تبصره- در مواردي كه ادارة ثبت تشخيص دهد، تصديق مزبور خارج از مدت، به ادارة‌ ثبت تسليم گرديده، موافق مادة 16 عمل خواهد شد.

ماده 18- در صورتي كه محكمه قرار عدم صلاحيت خود را صادر نمايد، مكلف است پس از قطعيت قرار مزبور به تقاضاي مدعي دوسية عمل را براي مرجع صلاحيت دار بفرستد، در‌اين مورد تجديد عرضحال لازم نيست.

اگر معترض، پس از تقديم عرضحال، در مدت شصت روز دعواي خود را تعقيب نكرد (مسكوت گذاشت)، ‌محكمه مكلف است به تقاضاي مستدعي ثبت، قراراسقاط دعواي  اعتراض را صادر نمايد. از‌اين قرار مي‌توان استيناف داد.

رأي استيناف قابل تميز نيست.

ماده 18 مكرر- (الحاقي 18/10/1351)  در صورت فوت معترض به ثبت، اعم از‌اين كه تاريخ فوت، قبل يا بعد از اجراي‌اين قانون باشد، هرگاه معترض عليه نتواند تمام يا بعض از وراث را معرفي نمايد، به تقاضاي او به شرح زير اقدام مي‌شود:

در مورد اول:  دادگاه مراتب را به دادستان محل ابلاغ مي‌كند كه در صورت وجود وراث محجور نسبت به نصب قيم و تعقيب دعوي اقدام شود و به علاوه، موضوع و جريان دعوي را سه دفعه متوالي در يكي از روزنامه‌هاي كثيرالانتشار مركز و يكي از روزنامه‌هاي محل يا نزديك مقر دادگاه آگهي نمايد. چنانچه ظرف نود روز از تاريخ انتشار ‌آخرين آگهي، دعوي تعقيب نشود، قرار سقوط دعوي صادر گردد.

ابلاغ قرار مزبور يك نوبت در يكي از روزنامه‌هاي محل يا نزديك مقر دادگاه آگهي خواهد شد و اگر ظرف مدت مقرر از قرار صادر، پژوهش خواهي نشود، قرار مزبور قطعي و لازم‌الاجرا است.

درمورد دوم:  به وراث شناخته شده، اخطار مي‌شود در صورتي كه در مقام تعقيب دعوي باشد ظرف پنج روز از تاريخ ابلاغ اخطاريه به تقديم درخواست تعقيب، مبادرت كند.

در مورد وراث شناخته نشده و همچنين وراث شناخته شده كه با صدور و ابلاغ اخطاريه دعوي را مسكوت گذاشته باشد، ‌به طريق مذكور در بند يك عمل خواهد شد.

تبصره- (الحاقي 18/10/1351)  هرگاه دعوي از طرف يكي از وراث، تعقيب شود درخواست دهنده بايد دليل مثبت وراثت خود را پيوست و ميزان سهم‌الارث خود را صريحاً در برگ درخواست، قيد نمايد. در مواردي كه درخواست تعقيب فاقد شرايط فوق باشد به متقاضي اخطار مي‌شود كه ظرف پنج روز از تاريخ ابلاغ، درخواست خود را تكميل كند. در صورت عدم تكميل، اگر مدت مقرر در بند يك ماده 18 مكرر منقضي شده باشد، ‌قرار سقوط دعوي صادر خواهد شد.

ماده 19- در صورتي كه در جلسة مقرر براي محاكمه، معترض يا وكيل او حاضر نشود و مطابق مقررات اصول محاكمات حقوقي به تقاضاي مستدعي ثبت، عرضحال او ابطال گردد، تجديد عرضحال فقط در ظرف ده روز پس از ابلاغ قرار ابطال، براي يك مرتبه ممكن خواهد بود.

در‌اين مورد عرضحال مستقيماً به دفتر محكمة صلاحيتدار داده خواهد شد.

تبصره- در مواردي نيز كه به موجب مواد 16 و 17 اصول محاكمات آزمايش، عرضحال رد مي‌شود مفاد‌اين ماده لازم‌الرعايه است.

ماده 19 مكرر- (الحاقي 18/10/1351)  هرگاه مالكيت متقاضيان ثبت يا دعوي اعتراض، داراي منشاء واحد بوده و تعداد متقاضيان ثبت و يا معترضين و يا وراث آنان بيش از 15 نفر باشد به درخواست معترض يا پژوهش‌خواه، دادخواست و ضمائم آن به دو نفر از شركاء يا وراث كه سهام زيادتري دارند، ابلاغ مي‌شود و به علاوه مفاد دادخواست و پيوست‌هاي آن، در يكي از روزنامه‌هاي كثيرالانتشار مركز و يكي از روزنامه‌هاي محل يا نزديك مقر دادگاه، سه دفعه متوالي، آگهي خواهد شد.

هرگاه دعوي در جريان رسيدگي باشد به درخواست هر يك از طرفين دعوي، دو نفر از طرف ديگر كه سهام زيادتري دارند، براي ابلاغ اخطاريه انتخاب و مراتب براي اطلاع سايرين يك نوبت در يكي از روزنامه‌هاي كثيرالانتشار مركز و يكي از روزنامه‌هاي محل يا نزديك مقر دادگاه آگهي مي‌شود و در‌اين آگهي و همچنين آگهي مربوط به درج دادخواست، بايد صريحاً قيد شود كه براي شركت در جلسات وقت رسيدگي فقط به دو نفر اشخاص انتخاب شده مزبور با ذكر اسامي‌ابلاغ خواهد شد و سايرين حق دارند براي اطلاع از جريان دادرسي و با شركت در جلسات دادرسي با مراجعه به دفتر دادگاه از جريان دعوي و پاسخ لوايح و وقت رسيدگي مطلع شوند و يا به وسيله وكيل دادگستري در دادرسي شركت نمايند.

اگر بعضي از شركاء ملك يا وراث ولو آنكه سهم كمتري داشته باشند و به وسيله وكيل دادگستري در دادرسي مداخله نمايند به جاي شريك، شريك ملك را وارثي كه سهم زيادتري دارند، بايد دادخواست و اوراق اخطاريه به وكيل ابلاغ شود.

در صورتي كه وكيل دادگستري در دعوي مداخله داشته باشد، ابلاغ اوراق اخطاريه به كليه وكلاء الزامي‌است.

در موردي كه دادخواست و يا جريان دعوي از طريق انتشار آگهي به عده‌اي از خواندگان ابلاغ مي‌شود، ‌حضوري بودن حكم صادر نسبت به آنان موكول به دعوت آنان براي شركت در جلسة دادرسي نمي‌باشد.

ماده 20- مجاوري كه نسبت به حدود يا حقوق ارتفاقي، حقي براي خود قائل است، مي‌تواند فقط تا سي روز از تاريخ تنظيم صورت مجلس تحديد حدود به وسيله ادارة ثبت به مرجع صلاحيتدار عرضحال دهد.

مقررات مواد 16-17-18-19 (به استثناي مدت اعتراض كه سي روز است)  در‌اين مورد نيز رعايت خواهد شد.

تقاضاكننده ثبتي كه خود يا نماينده‌اش در موقع تحديد حدود، حاضر نبوده و ملك مورد تقاضاي او با حدود اظهار شده از طرف مجاورين مطابق ماده 15 تحديد شده، مي‌تواند مطابق مقررات‌اين ماده عرضحال اعتراض دهد.

تبصره- (الحاقي 20/2/1356)  در دعاوي اعتراض به حدود ملك مورد تقاضاي ثبت واقع در محدوده قانوني شهرها كه تا تاريخ تصويب‌اين قانون مطرح شده است، هرگاه اعتراض از طرف غيرمجاور به عمل آمده باشد و همچنين در صورت استرداد دعوي به موجب رسمي‌يا اخذ سند مالكيت از طرف معترض با حدودي كه در صورت مجلس تحديد حدود تعيين شده است، دادگاه در جلسه اداري فوق‌العاده رسيدگي حسب مورد، قرار رد يا سقوط دعوي را صادر خواهد كرد و‌اين قرار فقط قابل رسيدگي پژوهشي است.

نسبت به اعتراضاتي كه بعد از تصويب‌اين قانون به عمل مي‌آيد در صورتي كه اعتراض از طرف غيرمجاور به عمل‌ايد يا معترض مجاور با حدود تعيين شده در صورت مجلس تحديد حدود سند مالكيت بگيرد يا به موجب سند رسمي‌از اعتراض خود، بدون قيد و شرط صرف نظر كند، واحد ثبتي مربوط نظر خود را در، بي‌اثر بودن اعتراض به معترض ابلاغ مي‌نمايد. معترض مي‌تواند ظرف ده روز از تاريخ ابلاغ نظر مزبور به هيئت نظارت شكايت نمايد. رأي هيأت نظارت قطعي است.

در صورتي كه اقامتگاه معترض معلوم نباشد، نظر واحد ثبتي يك نوبت در روزنامه‌اي كه براي آگهي‌هاي ثبتي تعيين شده، منتشر مي‌گردد و معترض مي‌تواند ظرف ده روز از تاريخ انتشار آگهي به هيأت نظارت شكايت نمايد.