کليات استصحاب

مبناي حجیت استصحاب:

1-مبناي عقلا و طريقه عقلايی بودن 2- غريزه و فطرت 3- دليل عقلی به حجیت ظن و بقاي حالت سابقه 4- دليل عقلی به واسطه استقراء احکام شرعي 5- اخباري مثل خبر زراره 6 -نوعي مصلحت انديشي

سابقه تاريخي: از ابتکارات شافعيه بوده است و تکامل آن با شيعه بوده است.  

تعارض استصحاب با ظاهر حال: ظاهر حال حجت است و حجيت آن مبتني بر بناي عقلا است و عدم رد شارع و ظاهر و حال اماره است (اماره قضايي) پس ظاهر حال مقدم است.

تعارض ادله: حکم تعارض عقلاً تساقط است.

شرايط تحقق:

1-تعداد متعارضين: حداقل 2 دليل متعارض وجود داشته باشد.

2-متعادل نبودن: تعادل تا تکافو يا تساوي: هيچ يک برتري يا مرجحي نداشته باشد ≠ تراجيح

حکم 2 دليل متعارض:

بايد ديد آيا مي‌توان از راه تخصص يا تخصيص يا ورود يا حکومت يا جمع عرفي تعارض آن‌ها را بر طرف کرد و در صورت امکان بايد هر دو دليل را به کار بست و تعارض را رفع کرد: الجمع مهما امکن اولی من الطرح. 

در تعارض چند حالت وجود دارد اول اينکه مثل آنچه گفته شد با جمع عرفي هر دو را به کار برد ، گاهي و در بیشتر اوقات تناقض دو دليل را تعارض مي‌گويند و به همين دليل است که چون تعارض واقعی نيست به يکي از صور مذکور قابل جمع مي‌باشد.

اگر بين دو دليل واقعاً تعارض باشد: تساقط پيدا مي‌کنند ( اذا تعارضا تساقطا)

مگر اينکه شرايط نسخ وجود داشته باشد.