شرایط ضروری تحقق مسئولیت مدنی

برای تحقق مسئولیت قراردادی 3 شرط ضروری وجود دارد:

1- وجود قرارداد صحیح و معتبر . 2- تخلف از یکی از تعهدات ناشی از قرارداد. 3- ورود خسارت به متعهدله.

225- مسئولیت مدنی می‌تواند از مسئولیت قراردادی یا مسئولیت غیرقراردادی (ضمان قهری) نشأت بگیرد.

226- درصورتیکه برای مطالبه خسارت مدتی معین نشده باشد تعهد حال محسوب می‌شود و فوراً باید انجام شود مگر طبیعت کار به نحوی باشد که برای انجام زمان خاصی وجود داشته باشد.

227- در تعهدات دارای مدت شروع حق مطالبه خسارت از زمان انقضای مدت تعهد محسوب می‌شود.  

228- تعهدات یا وحدت مطلوب دارند و یا تعدد مطلوب و این در موردی است که زمان انجام تعهد، قید مورد تعهد نباشد.

229- اگر تعهد به صورت وحدت مطلوب باشد و از آن تخلف شود فقط می‌توانیم خسارت عدم انجام تعهد را از متعهد مطالبه نماییم.

230- اصل بر تعهد به نفع تعدد مطلوب است.  یعنی هم خسارت تأخیر تأدیه و همچنین الزام به ایفاء تعهد قابل مطالبه است.

231- اصل بر تعهد حال است و متعهد باید فوراً تعهد را به جا آورد.

232- اصل بر تعهد به نتیجه است. پس متعهد برای رهایی از پرداخت خسارت باید قوه قاهره را ثابت نماید. با توجه به ماده 227 قانون مدنی. 

233- در صورت اختلاف بین متعهد و متعهد له       هر کدام که خلاف اصل سخن بگوید باید ادعای خود را ثابت کند.

234- اصولاً در تعهدات منفی و ناظر به خودداری از عملی معین، طلبکار(متعهد له) که مدعی انجام کار توسط متعهد است باید ادعای خود را مبنی بر انجام عمل توسط متعهد اثبات نماید.  

235- درصورت عدم انجام تعهد، متعهد له باید ورود خسارت را ثابت نماید. (اصل بر عدم است)

236- در صورت عدم انجام تعهد، متعهد باید برای عدم پرداخت خسارت، قوه قاهره (فورس ماژور) را ثابت نماید.

237- بیماری متعهد حتی اگر روانی باشد حادثه خارجی و احتراز ناپذیر و غیرقابل پیش بینی محسوب می‌شود (فورس ماژور).

238- قاعده کلی در عدم انجام تعهدات:

 1) متعهدله باید ابتدا الزام متعهد را به انجام تعهد از دادگاه بخواهد.

 2) اگر الزام ممکن نباشد حاکم به هزینه او به توسط دیگری انجام تعهد را فراهم می‌نماید (مرگ متعهد نیز مصداق همین بند است)

  3) اگر تعهد با قید مباشرت باشد یا انجام آن توسط دیگری ممکن نباشد، متعهد له حق فسخ معامله را دارد. 

239- درصورتیکه وجه التزام تعیین شود در صورت عدم انجام تعهد باید وجه پرداخت شود چه تعهد به وسیله یا به نتیجه باشد.

240- چنانچه شرط تحدید مسئولیت وجود داشته باشد و خسارتی ایجاد شود اگر میزان واقعی خسارت کمتر از میزان قرارداد باشد متعهدِ متخلف باید آن را اثبات نماید اما اگر میزان خسارت واقعی، بیش از مبلغ قراردادی باشد متعهدله نمی‌تواند مبلغ بیشتر را اثبات و مطالبه نماید.