ماده10) رسيدگي نخستين به دعاوي، حسب مورد در صلاحيت دادگاه‌هاي عمومي و انقلاب است مگر در مواردي كه قانون مرجع ديگري را تعيين كرده باشد.

1- صلاحيت دادگاه عبارت است از توانايي و اختيار دادگاه در رسيدگي به دعوا.

2- انواع صلاحيت دادگاه عبارت است از:

الف) ذاتي يا مطلق            ب) نسبي يا محلي

3- به طور كلي براي تشخيص اين كه دعوا يا امر به خصوصي از جهت صلاحيت ذاتي مراجع در چه مرجعي بايد مطرح شود مي‌بايد به صنف، نوع و درجة دادگاه‌ها توجه شود. تبصرة 2 ماده 249 ق.آ.د.ك به موارد صلاحيت ذاتي دادگاه‌ها اشاره مي‌كند.

4- اين ماده راجع به صلاحيت ذاتي دادگاه مي‌باشد.

5- دادگاه عمومي صلاحيت رسيدگي به كليه دعاوي را دارد مگر آنچه به موجب قانون استثنا شده باشد ولي دادگاه هاي اختصاصي صلاحيت رسيدگي به هيچ دعوايي را ندارند مگر اين كه به موجب قانون صالح به رسيدگي به آن امر باشند.

6- دادگاه خانواده از مراجع عمومي تلقي شده و منحصراً صلاحيت رسيدگي به اموري را دارد كه به اين دادگاه تفويض شده است.

ماده11) دعوا بايد در دادگاهي اقامه شود كه خوانده، در حوزه قضايي آن اقامتگاه دارد و اگر خوانده در ايران اقامتگاه نداشته باشد، در صورتي كه در ايران محل سكونت موقت داشته باشد، در دادگاه همان محل بايد اقامه گردد و هرگاه در ايران اقامتگاه و يا محل سكونت موقت نداشته ولي مال غيرمنقول داشته باشد، دعوا در دادگاهي اقامه مي‌شود كه مال غيرمنقول در حوزه آن واقع است و هرگاه مال غيرمنقول هم نداشته باشد، خواهان در دادگاه محل اقامتگاه خود، اقامة دعوا خواهد كرد.