- واجب از جهات گوناگون تقسیم می شود و تقسیمات آن به شرح زیر می باشد:
| واجب تعیینی: | مورد تکلیف معین و مشخص است مانند وجوب نماز و روزه |
از جهت مکلف به |
|
|
| واجبت خییری: | مورد تکلیف مردد میان دو یا چند چیز است مانند مجازات مقرر در قانون برای جرم محاربه. |
|
|
|
| واجب عینی: | انجام عملی در شرع یا قانون الزامی گردیده است و تمام افراد مکلف ملزم به انجام آن هستند. |
از جهت مکلف یا موضوع |
|
|
| واجب کفایی: | انجام عملی در شرع یا قانون الزامی گردیده است و با انجام توسط تعدادی از افراد تکلیف از سایرین ساقط می شود. |
|
|
|
| واجب تعبدی: | انجام عمل باید با قصد قربت باشد مانند عبادات |
از جهت شرط انجام تکلیف |
|
|
| واجب توصلی: | انجام عمل به هر نحو که انجام شود کافی است و قصد قربت در آن الزامی نمی باشد مانند اداء دین. |
|
|
|
| واجب مطلق: | وجوب انجام عمل متوقف بر امری نباشد مانند وجوب نفقه از سوی مرد که متوقف بر ثروت و استطاعت نمی باشد |
از جهت مقامات تکلیف |
|
|
| واجب مشروط: | وجوب انجام عمل متوقف بر امری باشد مانند وجوب نفقه بر تمکین زوجه. |
|
|
|
| واجب معلق: | وجودش متوقف بر امری نامقدور است مانند نماز روزهای آینده. |
از جهت کیفیت طلب |
|
|
| واجب منجز: | وجودش متوقف بر امری یا حادثه ای نباشد مانند نماز ظهر امروز. |
|
|
|
| واجب اصلی: | وجوب آن در خود دلیل آمده است و صریحاً از دلیل استنباط می شود.مانند تکلیف موجر به رد عین مستأجره |
از جهت تعلق تکلیف |
|
|
| واجب تبعی: | ضمن وجوب نفسی ، الزامات تابعه دیگری در آن منظور شده باشد و به کمک عقل استنباط می شود. |
|
|
|
| واجب نفسی: | عملی که به نفسه واجب باشد مانند نماز و روزه |
از جهت مطلوب بودن مکلف |
|
|
| واجب غیری: | عملی که برای انجام عملی واجب ، واجب باشد مانند وجود تطهیر و پاکی برای نماز و روزه |
|
|
|
| واجب موسع: | مکلف مختار است عمل را در اوایل و یا اواسط و یا اواخر وقت انجام دهد |
از جهت زمان انجام تکلیف |
|
|
| واجب مضیق: | ابتدا و انتهای عمل دقیقاً مشخص شده و مکلف باید عمل را در همان زمان انجام دهد. |
90- وجوب دفاع از کشور واجب کفایی و وجوب رفتن به خدمت نظام وظیفه برای مردان واجب عینی است.
- اجرت گرفتن برای واجب عینی جایز نمی باشد خواه تعبدی باشد خواه توصلی .
92- اجرت گرفتن برای واجب کفایی در صورتی که واجب توصلی باشد جایز است اما اگر واجب تعبدی باشد جایز نمی باشد.