عام و خاص

 

                        افرادي (استغراقي)

اقسام عام          مجموعي                                                 صفت

                        بدلي                                                       شرط

                                                           متصل                 غايت

                                                                                     استثنا

مخصص                                                                         بدل بعض از كل

                                                                            لفظي

                                                           منفصل

          غيرلفظي (لبي عقلي)

 

1) عام: كلمه‌اي است كه همه افرادي را كه بدان ناميده مي‌شوند فرا گيرد.

2) مخصص: دليلي است كه پاره‌اي از افراد عام را از حكم خارج مي‌سازد.

          افرادي: منظور فردفرد مجموعه عام است.

عام     مجموعي: همه افراد با هم و مجموعاً مدنظر است.

          بدلي: به صورت علي‌البدل مدنظر است.

 

          دوران بين متبانيين

                                               متصل                    دوران اقل و اكثر        اجمال خاص به عام سرايت مي‌كند

                                              منفصل                   دوران بين متبانيين

                                                                           دوران اقل و اكثر اجمال خاص به عام سرايت نمي‌كند

اجمال خاص

                                               متصل

                               مصداقي                 اجمال خاص به عام سرايت مي‌كند

                                              منفصل

 

نكته مهم: در مخصص منفصل شبهه مفهوميه دوران بين اقل و اكثر اجمال به عام سرايت نمي‌كند،

يعني مي‌توان به عام استناد كرد.