شرايط تشكيل نكاح را ميتوان در دو دسته شرايط مورد بررسي قرار داد كه اولي شرايط مثبت ميباشد كه وجود همه آنها براي انعقاد عقد لازم است و هر كدام نباشند قرارداد به وجود نميآيد كه عبارتند از: اول اختلاف جنسيت، قصد و رضا و اهليت. و دوم شرايط منفي، كه براي تشكيل عقد، عدم آنها لازم است و وجود هر كدام، مانع انعقاد عقد ميشود.
از موارد عيوب اراده ميتوان به:
الف) اشتباه:
1. هويت جسمي طرف مقابل: چنانچه عقد را اشتباهاً به جاي فرد مورد نظر با خواهر وي ببندد موجب بطلان عقد است.
2. در اوصاف طرف مقابل: چنانچه صفت خاصي در يكي از دو طرف شرط شده باشد و بعداً آن صفت نباشد، حق فسخ ايجاد ميشود. اما اگر از قبل تباني نشده باشد، حق فسخ ايجاد نخواهد شد[1].
ج) تعليق هر چند در خصوص اثر عقد نكاح باشد، موجب بطلان خواهد بود (ماده 1068 ق.م.). اما تعليق نكاح به شرايط صحت آن (مثل اينكه مرد به زن بگويد: اگر شوهر نداشته باشي تو را به عقد خودم در آوردم) در صورتي كه هر دو بدانند آن شرط وجود دارد (مثلاً در مثال ما هر دو مطلع باشند كه زن، شوهر ندارد)، موجب بطلان نخواهد بود.
[1]) در مهر، تأثيري روي عقد نكاح ندارد.