- عقد منجز: عقدی غیر وابسته است و انشاء گردیده است (ایجاد شده) و منشاء نیز وجود دارد (تأثیر دارد). حال ممکن است مرحله سوم عقد یعنی اجرا (قبض و اقباض) سریعاً انجام گیرد (عقد حال) یا اجرای آن به زمانی دیگر موکول شود (عقد مؤجل)
114- عقد معلق: اثر عقد یا (تحقق ماهیت عقد) برحسب انشاءموکول به امر دیگری است و دارای شرط تعلیقی میباشد و عقدی وابسته است.
115- شرایط معلق علیه: حادثه احتمالی/ نامعلوم / خارجی باشد.
116- تعلیق زمانی است که هر سه شرط معلق علیه وجود داشته باشد و اگر تحقق شرط در آینده به یقین معلوم باشد مانند طلوع آفتاب یا فرا رسیدن عید، باید عقد را مؤجل دانست نه معلق.
117- شرط تعلیق صحیح است مگر در موارد ذیل: شرط نامشروع/ شرط ناممکن/ شرط خلاف مقتضای عقد/ شرطی که اثر عقد را منوط به اراده متعهد کند.
118- تعلیق در انشاء (تعلیق مصدری): در واقع ایجاب و قبولی واقع نشده است و بیشتر در جملات با افعال مضارع و مستقبل بیان میشود.
119- تعلیق در منشاء (تعلیق محصولی) انشاء شده اما تحقق ماهیت عقد معلق است و بیشتر در جملات با افعال ماضی بیان میشود.
120- تعلیق در منشاء ایرادی ندارد و اثر عقد از زمان حصول معلق علیه است. (نظریه نقل)
121- عقد معلق پیش از وقوع شرط منعقد شده است و دارای اثر تمهیدی و به صورت مقتضی دارد و رابطه حقوقی ایجاد شده و در حدود مقتضای خود نفوذ حقوقی دارد.
122- تعلیق انحلال عقد: گاه انحلال عقد را میتوان معلق به تحقق شرطی در آینده نمود که به آن شرط فاسخ میگویند.
123- شرط فاسخ یا شرط فاسخ معلق یا تعلیق در انحلال عقد، شرطی است که در ضمن عقد درج میشود و به موجب آن، انحلال عقد موقوف به امری میگردد.
124- عقد احتمالی: در مقابل عقد محقق قرار دارد و عقدی معوض است که حدود تعهد یکی از طرفین منوط به واقعهای میباشد مانند بیمه عمر.
125- عقد مؤجل: در مقابل عقد حال میباشد و عقدی است که اجرای آن منوط به فرا رسیدن زمان معینی میباشد.
تقسیمبندی بر اساس تعداد تعهد: عقود معوض یا تعاهدی و عقود مجانی یا تک تعهدی.
126- در عقود معوض برخلاف عقود مجانی (حتی اگر شرط عوض شده باشد) عدالت معاوضی و برابری طرفین وجود دارد.
127- در عقود معوض، دو تعهد یا تملیک در برابر هم قرار میگیرند و در قصد مشترک با هم مبادله میشود.
128- در عقود معوض بر خلاف عقودمجانی (حتی اگر شرط عوض شده باشد) طرفین حق حبس دارند.
129- در عقود معوض بر خلاف عقود مجانی، شخصیت اصولاً علت عمده عقد نمیباشد.
130- در عقود معوض بر خلاف عقود مجانی عقد اصولاً مبتنی بر مغابنه است.
131- وجود شرط عوض در عقود رایگان آن را معوض نمیکند و همانند بخششی تبعی همراه با هبه اصلی است.
132- در عقود معوض بر خلاف عقود مجانی کلیه خیارات راه دارد. در عقود مجانی برخی خیارات مانند خیار غبن و تبعض صفقه وجود ندارد.
133- در عقود مجانی میتوان شرط عوض قرار داد و این شرط باعث معوض شدن عقد نمیشود.
* استثنائاً در عقد وقف که از عقود مجانی است نمیتوان شرط عوض قرار داد.
134- فایده تشخیص عقود معوض و مجانی: در عقود معوض دو تعهد ایجاد میشود و هر یک وابسته به دیگری میباشد و به اصطلاح رابطه معاوضی ایجاد میشود.
135- رابطه معاوضی آثار در عقود معوض دارد از جمله آنکه هر یک از طرفین در صورت عدم انجام تعهد از سوی طرف مقابل حق حبس دارد.
136- منظور از حق حبس در عقود معوض آن است که هر یک از طرفین میتواند انجام تعهد خود را منوط به انجام تعهد از سوی طرف دیگر عقد نماید.
تماس با موسسه