ماده 1195- احکام نفقه زوجه همان است که به موجب فصل هشتم از باب اول از کتاب هفتم مقرر شده و يا بر طبق همين فصل مقرر ميشود.
ماده 1196- در روابط بين اَقارب فقط اَقارِب نَسَبي در خط عمودي اعم از صعودي يا نزولي ملزم به انفاق يکديگرند.
ماده 1197- کسي مستحق نفقه است که ندار بوده و نتواند به وسيله اشتغال به شغلي وسايل معيشت خود را فراهم سازد.
ماده 1198- کسي ملزم به انفاق است که متمکن از دادن نفقه باشد يعني بتواند نفقه بدهد بدون اينکه از اين حيث در وضع معيشت خود دچار مضيقه گردد. براي تشخيص تمکن بايد کليه تعهدات و وضع زندگاني شخصي او در جامعه در نظر گرفته شود.
ماده 1199- نفقه اولاد برعهده پدر است پس از فوت پدر يا عدم قدرت او به انفاق به عهده اجداد پدري است با رعايت اَلاَقرَب فَالاَقرب در صورت نبودن پدر و اجداد پدري و يا عدم قدرت آنها نفقه برعهده مادر است.
هرگاه مادر هم زنده و قادر به انفاق نباشد با رعايت اَلاقرَب فَالاَقرب به عهده اجداد و جدّات مادري و جدّاتِ پدري واجبالنفقه است و اگر چند نفر از اجداد و جدّاتِ مزبور از حيث درجه اقربيت مساوي باشند نفقه را بايد به حِصه متساوي تأديه کنند.
ماده 1200- نفقه ابوين با رعايت اَلاقرب فَالاَقرب به عهده اولاد و اولادِ اولاد است.
ماده 1201- هرگاه يک نفر هم در خط عمودي صعودي و هم در خط عمودي نزولي اَقارب داشته باشد که از حيث الزام به انفاق در درجه مساوي هستند نفقه او را بايد اَقارب مزبور به حِصه متساوي تأديه کنند بنابراين اگر مستحق نفقه، پدر و مادر و اولاد بلافصل داشته باشد نفقه او را بايد پدر و اولاد او متساوياً تأديه کنند بدون اينکه مادر سهمي بدهد و همچنين اگر مستحق نفقه مادر و اولاد بلافصل داشته باشد نفقه او را بايد مادر و اولاد متساوياً بدهند.
ماده 1202- اگر اَقارِب واجبالنفقه متعدد باشند و منفق نتواند نفقه همه آنها را بدهد اَقارِب در خط عمودي نزولي مقدم بر اقارب در خط عمودي صعودي خواهند بود.
ماده 1203- در صورت بودن زوجه و يک يا چند نفر واجبالنفقه ديگر زوجه مقدم بر سايرين خواهد بود.
ماده 1204- نفقه اَقارب عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاثالبيت به قدر رفع حاجت با در نظر گرفتن درجه استطاعت منفق.
ماده 1205 (اصلاحي 14/8/1370)- در موارد غيبت يا استنکاف از پرداخت نفقه، چنانچه الزام کسي که پرداخت نفقه برعهده اوست ممکن نباشد دادگاه ميتواند با مطالبه افراد واجبالنفقه به مقدار نفقه از اموال غايب يا مستنکف در اختيار آنها يا متکفل مخارج آنان قرار دهد و در صورتي که اموال غايب يا مستنکف در اختيار نباشد همسر وي يا ديگري با اجازه دادگاه ميتوانند نفقه را بهعنوان قرض بپردازند و از شخص غايب يا مستنکف مطالبه نمايند.[1]
ماده 1206- زوجه در هر حال ميتواند براي نفقه زمان گذشته خود اقامه دعوي نمايد و طلب او از بابت نفقه مزبور طلب ممتاز بوده و در صورت اِفلاس يا ورشکستگي شوهر، زن مقدم بر غُرما خواهد بود، ولي اقارب فقط نسبت به آتيه ميتوانند مطالبه نفقه نمايند.
[1] - ماده 1205 مصوب 1314- واجبالنفقه اعم از زوجه و اقارب ميتواند براي مطالبه نفقه خود به محکمه رجوع کند.
ماده 1205 (اصلاحي آزمايشي 6/5/1363)- در صورت غيبت يا استنکاف از پرداخت کسي که نفقه بر عهده اوست و عدم امکانالزام وي به پرداخت نفقه دادگاه با مطالبه افراد واجبالنفقه ميتواند از اموال او به مقدار نفقه در اختيار آنها يا متکفل مخارج قرار دهد. در صورتي که اموال منفق در اختيار نباشد مادر يا ديگري با اجازه دادگاه ميتواند نفقه آنها را به عنوان قرض بپردازد و از شخص مستنکف يا غايب مطالبه کند.