مخصص متصل و مخصص منفصل

مخصّص بر دو قسم است: مخصّص متصّل و مخصّص منفصل.

مخصّص متصّل جزيي از جملة عام است و خود به تنهايي استقلال ندارد و آن بر پنج قسم است:

  1.  صفت: مانند بند 3 ماده 1312 ق. مدني: «نسبت به كليه تعهداتي كه عادتاً تحصيل سند، معمول نمي‌باشد ...»
  2. شرط: مانند ماده 949 ق. مدني: «در صورت نبودن هيچ وارث ديگر به غير از زوج يا زوجه، شوهر تمام تركه‌ي زن متوفات خود را مي‌برد ...».
  3. استثناي متصل: مانند «لا الهَ الّا اللهُ» و مانند ماده 1289 ق. مدني «غير از اسناد مذكوره در مادة 1287 ساير اسناد عادي است».
  4. بدل بعض از كل: مانند اَكرِمِ العلَماءَ الفقهاءَ.
  5. غايت؛ مانند ماده 833 ق. مدني «ورثه نمي‌تواند در موصي به تصرف كند مادام كه موصي له رد يا قبول خود را به آن‌ها اعلام نكرده است».