حق انتفاع:

طبق ماده 40 ق. مدني «حق انتفاع عبارت از حقي است كه به موجب آن شخص مي‌تواند از مالي كه عين آن ملك ديگري است يا مالك خاصي ندارد استفاده كند».

نكته: حق انتفاع يا ناشي از اذن است (ايقاع) يا ناشي از عقد.

اذن در حقوق مدني ايران حقي ايجاد نمي‌كند و تنها اثر آن اباحه در تصرف و استفاده است. مالك هرگاه بخواهد مي‌تواند از اذن خود رجوع كند و چون حقي ايجاد نمي كند به ارث هم نمي‌رسد يعني اگر آذن و يا مأذون فوت كند اذن به ورّاثش منتقل نمي‌شود.

نكته: مواد قانون مدني در رابطه با اذن در انتفاع عبارتند از:

ماده 98، ماده 108، ماده 120، ماده 121 و ماده 337 ق. مدني.

حق انتفاع ناشي از عقد.

عقد حق انتفاع عقدي است مدت‌دار كه از نظر مدت تقسيم مي‌شود به عمري، رقبي و حبس مطلق.

نكته: سكني نوعي از حق انتفاع است كه اختصاص دارد به سكونت در مسكني و ربطي به مدت ندارد. سكني ممكن است به طريق عمري باشد يا رقبي.

- عمري بنابر ماده 41، حق انتفاعي است كه به موجب عقدي از طرف مالك براي شخص به مدت عمر خود يا عمر منتفع و يا عمر شخص ثالثي برقرار شده باشد.

- رقبي بنابر ماده 42، حق انتفقاعي است كه از طرف مالك براي مدت معيني برقرار مي‌شود.

- حبس مطلق بنابر ماده 44، در صورتي كه مالك براي حق انتفاع مدتي معين نكرده باشد حبس مطلق بوده و حق مزبور تا فوت مالك خواهد بود مگر اينكه مالك قبل از فوت خود رجوع كند.