در تحقق ارث

در تحقق ارث

ماده 867- ارث به موت حقيقي يا به موت فرضي مورِّث تحقق پيدا مي‌كند.

ماده 868- مالكيت ورثه نسبت به تركه متوفي[1] مستقر نمي‌شود مگر پس از اداي حقوق وديوني كه به تركه ميت تعلق گرفته.

ماده 869- حقوق و ديوني كه به تركه ميت تعلق مي‌گيرد و بايد قبل از تقسيم آن ادا شود از قرار ذيل است:

  1. قيمت كفن ميت و حقوقي كه متعلق است به اعيان تركه مثل عيني كه متعلق رهن است.
  2. ديون و واجبات مالي متوفي.
  3. وصاياي ميت تا ثلث تركه بدون اجازه ورثه و زياده بر ثلث با اجازه آن‌ها.

ماده 870- حقوق مزبوره در ماده قبل بايد به ترتيبي كه درماده مزبوره مقرر است تأديه شود و ما بقي اگر باشد بين وراث تقسيم گردد.

ماده 871- هرگاه ورثه نسبت به اعيان تركه معاملاتي نمايند مادام كه ديون متوفي تأديه نشده است معاملات مزبوره نافذ نبوده و ديّان مي‌توانند آن را برهم زنند.

ماده 872- اموال غايب مفقودالاثر تقسيم نمي‌شود مگر بعداز ثبوت فوت او يا انقضاي مدتي كه عادتاً چنين شخصي زنده نمي‌ماند.

ماده 873- اگر تاريخ فوت اشخاصي كه از يكديگر ارث مي‌برند مجهول و تقدم و تأخر هيچ يك معلوم نباشد اشخاص مزبور از يكديگر ارث نمي‌برند مگر آنكه موت به سبب غرق يا هدم واقع شود كه در اين صورت از يكديگر ارث مي‌برند.

ماده 874- اگر اشخاصي كه بين آن‌ها توارث باشد بميرند و تاريخ فوت يكي از آن‌ها معلوم و ديگري از حيث تقدم و تأخر مجهول باشد فقط آنكه تاريخ فوتش مجهول است از آن ديگري ارث مي‌برد.

 

 

[1] - نظريه 4844/7-6/5/1365 ا.ح.ق: ديه در حكم ما ترك متوفي است و بستانكاران مي‌توانند از آن استيفاي طلب نمايند.

نظريه 3954/7-29/6/1365 ا.ح.ق.: در امر وراثت هريك از وراث نسبت به سهم‌الارث خود قائم‌مقام متوفي بوده و بدين جهت حقوق و مطالبات مربوط به زمان قبل ازفوت مورث از ناحيه آنان قابل مطالبه مي‌باشد.

نظريه 10176/7-23/10/1371 ا.ح.ق.: ديه در حكم ماترك متوفي است.

نظريه 91/7-20/1373 ا.ح.ق.: ديه از حقوق مالي و جزء تركه متوفي است و با فوت متوفي متعلق حق وراث و طلبكاران قرار مي‌گيرد و طبق قاعده ارث قابل تقسيم است بنابراين:

الف- چون زوجه متوفي از جمله وراث است لذا طبق قاعده ارث از ديه ارث مي‌برد.

ب- همسر متوفي از بابت مهريه خود مي‌تواند از ديه مأخوذه استيفاي حق نمايد.

ج- با توجه به اينكه ديه هم جنبه مجازات و هم جنبه ضرر و زيان دارد و فقط مجازات محسوب نمي‌شود بنابراين وراث از جمله همسر متوفي مي‌تواند به طرق قانوني نسبت به استيفاء آن از اموال محكوم‌عليه اقدام و متعاقباً نسبت به وصول مهريه خود از ديه متوفي كه جزو ماترك به شمار مي‌رود اقدام نمايد.

د- چون ماترك با فوت متوفي حق وراث و طلبكاران قرار مي‌گيرد بنابراين زوجه متوفي در رابطه با مهريه در صورتي كه در ذمه زوج باقي باشد مي‌تواند نسبت به وصول مهريه از ساير اموال متوفي نيز اقدام كند.

نظريه 5197/7-21/7/1373 ا.ح.ق.: دارايي و ماترك متوفي را كليه اموال اعم از منقول و غير منقول و حقوق مالي و تعهداتي كه براي متوفي له يا عليه در زمان فوت وجود داشته است تشكيل مي‌دهد.

نظريه 1571/7-24/7/1373 ا.ح.ق.: در اصطلاح حقوقي ماترك يا تركه به اموالي اطلاق مي‌شود كه حين‌‌الفوت جزء دارايي متوفي محسوب و موجود باشد بنابراين غرامت ناشي از فوت كه پس از فوت متوفي تحقق مي‌يابد جزء ماترك نبوده و خارج از شمول مقررات مربوط به ارث مي‌باشد فقط ديه از اين اصل مستثني و طبق فتواي فقهاء جزء ماترك است. بنابراين چنانچه ترتيب خاصي براي تقسيم غرامت در قرارداد بيمه مقرر شده باشد بايستي طبق قرارداد عمل شود در غير اين‌صورت وجه مذكور بالسويه بين وراث تقسيم خواهد شد.