نحوه تصمیم گیری اعضای شرکت در شرکتهای تجاری

نحوة تصميم گيري اعضاي شركت در شركت‌هاي تجاري:

  1.  نحوة اتخاذ تصميم در شركت‌هاي تضامني و نسبي:

اصل بر آن است كه اتخاذ تصميم در اين شركت‌ها با رضايت تمامي شركاء يعني به اتفاق آراء مي‌باشد اما اساسنامة شركت مي‌تواند اكثريت ديگري را مقرر دارد.

نكته: در اين شركت‌ها قانونگذار تشكيل مجامع عمومي را الزامي ندانسته است. البته اساسنامة شركت مي‌تواند مقرر دارد كه در اين شركت‌ها نيز مجامع عمومي تشكيل گردند. در اين صورت اكثريت لازم جهت تشكيل و جهت اتخاذ تصميم در اساسنامه بيان خواهد شد.

  1.  نحوة اتخاذ تصميم در شركت با مسؤوليت محدود:

در اين شركت براي اتخاذ تصميم بايستي بين دو مورد قائل به تمايز شد. مورد اول: چنانچه اتخاذ تصميم راجع به تغيير مواد اساسنامه و يا تغيير در سرماية شركت باشد مستنداً به ماده 111 ق.تجارت بايستي دارندگان حداقل  سرمايه كه داراي اكثريت عددي نيز باشند، موافق باشند. اساسنامة شركت مي‌تواند اكثريتي بر خلاف اين مقرر دارد.

مورد دوم: چنانچه اتخاذ تصميم در ساير موارد باشد مستنداً به ماده 106 ق.تجارت اتخاذ تصميم با اكثريت دارندگان حداقل نصف سرمايه به عمل مي‌آيد. چنانچه در بار اول اين اكثريت حاصل نگردد شركاء براي بار دوم دعوت مي‌گردند. در بار دوم تصميمات به اكثريت عددي شركاء اتخاذ خواهد شد، هر چند كه داراي اكثريت سرمايه نباشند. اساسنامه شركت مي‌تواند اكثريتهاي ديگري را مقرر دارد.

نكته: مستنداً به ماده 107 ق. تجارت در شركت با مسؤوليت محدود هر يك از شركاء به ميزان سهم الشركة خود داراي رأي هستند مگر اين كه اساسنامه خلاف آن را مقرر دارد.

نكته: در شركت با مسؤوليت محدود نيز قانونگذار در خصوص نحوة تشكيل و اكثريت لازم براي تشكيل مجامع عمومي بحثي به ميان نياورده اما اساسنامة شركت مي‌تواند هر تصميمي راجع به اين موضوع اتخاذ نمايد.

3- نحوة اتخاذ تصميم در شركت‌هاي سهامي عام و خاص:

اتخاذ تصميم در اين شركت‌ها از طريق سه مجمع عمومي يعني مجمع عمومي مؤسس و مجمع عمومي فوق العاده و مجمع عمومي عادي به عمل مي‌آيد كه در ذيل به صلاحيت تك تك اين مجامع و اكثريت لازم جهت تشكيل و اكثريت لازم جهت اتخاذ تصميم اشاره مي‌گردد:

صلاحيت مجامع عمومي:

  1.  صلاحيت مجمع عمومي مؤسس:

صلاحيت اين مجمع در ماده 74 ل.ا.ق.تجارت در چهار بند بيان شده است:

بند اول: احراز پذيره نويسي و تأمين سرمايه شركت و تصويب اقدامات مؤسسين:

 اولين اقدام مجمع عمومي مؤسس آن است كه بررسي نمايد آيا سرماية موردنظر مؤسسين تأمين شده است يا خير؟ همچنين مبلغي كه مي‌بايست نقداً تأديه گردد و مبلغي كه مي‌بايست نسبت به آن تعهد به پرداخت به عمل آيد آيا صحيحاً صورت پذيرفته است يا خير؟

مي‌دانيم كه قبل از تشكيل مجمع عمومي مؤسس، مؤسسين اقداماتي را به عمل آورده‌اند. مجمع عمومي مؤسس بايستي اقدامات مؤسسين را تصويب نمايد در غير اين صورت همة مؤسسين مستنداً به ماده 23 ل.ا.ق.تجارت در قبال آن اقدام تصويب شده مسؤوليت تضامني دارند. براي مثال محتمل است مؤسسين ادعا نمايند هزينه هايي را كه تا آن لحظه مصرف كرده‌اند صد ميليون مي‌باشد اما محتمل است مجمع عمومي مؤسس فقط 10 ميليون آن را تصويب نمايد. در اين صورت خود مؤسسين در قبال 90 ميليون مازاد مسؤوليت تضامني دارند.

نكته: مجمع عمومي مؤسس با مؤسسين متفاوت است زيرا مجمع عمومي مؤسس جلسه‌اي است متشكل از پذيره نويسان و مؤسسين ولي مؤسسين كساني هستند كه در ابتدا براي تهيه مقدمات تشكيل شركت اقدام مي‌نمايند.

بند دوم: تصويب اساسنامه و عند اللزوم اصلاح آن:

مجمع عمومي مؤسس حق همه گونه تغيير در اساسنامه را دارد. بايد توجه داشت قبل از آنكه مجمع عمومي مؤسس اساسنامة پيشنهادي مؤسسين را تصويب نمايد اصطلاحاً به آن طرح اساسنامه مي‌گويند اما پس از تصويب مجمع عمومي مؤسس، عنوان طرح از آن برداشته شده و به آن اساسنامه اطلاق مي‌گردد.

بند سوم: انتخاب مديران و بازرسان.

بند چهارم: تعيين روزنامه كثير الانتشار.

نكته: در خصوص انتخاب مديران و بازرسان و تعيين روزنامة كثير الانتشار هم مجمع عمومي مؤسس و هم مجمع عمومي عادي هر دو صلاحيت دارند اما تفاوت امر در اين است كه صلاحيت مجمع عمومي مؤسس براي انتخاب اولين مديران، اولين بازرسان و اولين روزنامة كثير الانتشار است اما صلاحيت مجمع عمومي عادي براي انتخاب مديران بعدي، بازرسان بعدي و روزنامه‌هاي كثير الانتشار بعدي مي‌باشد.

نكته: مستنداً به ماده 82 ل.ا.ق.تجارت تشكيل مجمع عمومي مؤسس در شركت سهامي خاص الزامي نبوده و در صورت عدم تشكيل اين مجمع، وظايف اين مجمع را از طريق اعمال ماده 20 ل.ا.ق.تجارت انجام مي‌دهند.

نكته: همچنانكه ملاحظه مي گردد دست مجمع عمومي مؤسس در اتخاذ تصميم راجع به همه چيز باز است.

نكته: مجمع عمومي مؤسس در صورت واجد شرايط قانوني بودن فقط براي يك بار تشكيل مي‌گردد و در آن بار، در خصوص تشكيل شركت اتخاذ تصميم مي‌نمايد.

  1.  صلاحيت مجمع عمومي فوق العاده:

در ماده 83 ل.ا.ق.تجارت صلاحيت اين مجمع در سه مورد بيان شده است:

الف. تغيير در مواد اساسنامه

ب. تغيير در سرمايه شركت (كاهش يا افزايش سرمايه)

ج. انحلال قبل از موعد

غير از موارد فوق، موارد ديگري نيز به طور پراكنده در قانون احصاء شده است:

د. مستنداً به ماده 56 ل.ا.ق.تجارت اعطاء مجوز به هيأت مديره براي صدور اوراق قرضه

هـ . مستنداً به ماده 42 ل.ا.ق.تجارت ترتيب دادن سهام ممتازه. البته بايد توجه داشت اساسنامة شركت در هنگام تصويب از ناحية مجمع عمومي مؤسس نيز مي‌تواند راجع به سهام ممتازه بيان حكم نمايد.

و. تبديل شركت سهامي خاص به سهامي عام مستنداً به ماده 278 ل.ا.ق.تجارت

(ورقه سهم مشخص ميزان سهام شخص است اما اوراق قرضه زماني چاپ مي‌شود كه شركت به پول نياز دارد پس اين اوراق را جهت ارائه به مردم چاپ مي‌كند تا به او پول قرض دهند.)

  1.  صلاحيت مجمع عمومي عادي:

مستنداً به ماده 86 ل.ا.ق.تجارت صلاحيت اين مجمع عام مي‌باشد يعني اينكه اين مجمع صلاحيت اتخاذ تصميم راجع به همة موارد را دارد به جز اينكه در صلاحيت خاص مجمع عمومي مؤسس و يا مجمع عمومي فوق العاده باشد. البته حكم قضيه در باب انتخاب مديران و بازرسان در فوق توضيح داده شد.

نكته: در قريب به اتفاق مواردي كه قانونگذار اصطلاح مجمع عمومي را به كار برده بدون اينكه تصريح به فوق العاده يا عادي يا موسس بنمايد منظور مجمع عمومي عادي مي‌باشد.

نكته: مجمع عمومي عادي خود بر دو نوع است:  

الف. مجمع عمومي عادي سالانه

ب. مجمع عمومي عادي به طور فوق العاده.

منظور از مجمع عمومي عادي سالانه همان مجمع عمومي عادي است كه سالي يك بار در موعد مقرر در اساسنامه جهت تصويب ترازنامه و اتخاذ تصميم راجع به ساير موارد تشكيل مي‌گردد.

منظور از مجمع عمومي عادي به طور فوق‌العاده همان مجمع عمومي عادي است كه در خارج از موعد مقرر در اساسنامه براي اتخاذ تصميم در خصوص مسايلي كه براي شركت حادث گرديده و در صلاحيت مجمع عمومي عادي است تشكيل مي‌شود.

نكته: اكثريت لازم جهت تشكيل و جهت اتخاذ تصميم در مجمع عمومي عادي سالانه و مجمع عمومي عادي به طور فوق‌العاده يكسان است.

نكته: نبايد مجمع عمومي فوق‌العاده را با مجمع عمومي عادي به طور فوق‌العاده اشتباه گرفت. اين دو كاملاً از هم جدا هستند با صلاحيتهاي جداگانه.

نكته: در برخي موارد در روزنامه‌هاي كثير الانتشار مي‌خوانيم: "مجمع عمومي فوق‌العاده و مجمع عمومي عادي به طور فوق‌العاده يك شركت، براي يك روز سهامدارانش را دعوت كرده است"، يا مي‌خوانيم: "يك شركت مي‌خواهد در يك روز مجمع عمومي فوق‌العاده و مجمع عمومي عادي سالانه را تشكيل دهد." در اين قبيل موارد هدف آن است كه مي‌خواهند مسايلي را مطرح نمايند كه پاره اي از آنها در صلاحيت مجمع عمومي عادي است و پاره‌اي ديگر در صلاحيت مجمع عمومي فوق العاده.

نكته: عملي براي اينكه مرجع ثبت شركت‌ها در اين قبيل موارد ايراد نگيرد دو نكته را بايد بخاطر سپرد:

اول اينكه در آگهي منتشره ساعت تشكيل دو جلسه جدا از هم تعيين گردد.

دوم اينكه براي هر يك از اين دو مجمع، صورت جلسةجداگانه تنظيم گردد.