به نام خدا

روانشناسی موفقیت: مجموعه یادداشت های مدیریت فکر، جسم و روان برای رسیدن به اهداف

   یادداشت نوبت دوم: غلبه برموانع ذهنی و باورهای بازدارنده

شناسایی موانع و بهانه های  ذهنی 

در همین لحظه که درحال خواندن این یادداشت هستید و خود را برای آزمون وکالت سال ۹۵ و یا هر آزمون دیگری آماده می کنید، آیا به قبولی خود در این آزمون باور دارید؟  آیا قبولی در این امتحان را برای خود بصورت یک «باید» حتمی تعریف کرده اید و یا اینکه آنرا در لیست «شاید» های ذهنی خود قراره داده اید؟ آیا وقتی کلاه خود را قاضی می کنید، درمی یابید که هنوز به موفقیت خویش در این آزمون شک دارید و با وجود برنامه ریزی ومطالعه جدی، خود را پیشاپیش قبول شده نمی توانید تصور کنید؟ اگر جواب شما به این پرسش مثبت است، جائی در ناخودآگاه ذهن خود در گذشته ای دور یا نزدیک باورهایی غیرواقعی و بازدارنده را کاشته  و به مرور زمان آنها را با انواع و اقسام افکارغیرسازنده آبیاری کرده اید. به نمونه هایی از بهانه های رایج توجه کنید: من به خوبی کسانی که قبول می شوند نیستم؛ من به اندازه افراد موفق در آزمون باهوش و باذکاوت نیستم؛ من سرعت عمل بالایی برای پاسخ به سؤالات ندارم؛ من زمان کافی برای درس خواندن نداشته ام؛ من محیط مناسبی برای درس خواندن ندارم؛ سن من اجازه رقابت با جوانترها را نمی دهد؛ زمان زیادی از دوران تحصیل من گذشته و من به خوبی گذشته نیستم؛ حافظه من ضعیف است؛ من همزمان با درس خواندن باید برای امرار معاش کار کنم و در نتیجه انرژی و زمان کافی برای آماده شدن ندارم؛ من باید به کارهای خانه برسم و از همسر و فرزندانم مراقبت کنم و دیگر انرژی و وقت کافی ندارم و صدها بهانه های دیگر از این دست که برای اغلب ما غریبه نیستند!  براثر تکرار بسیار این پیامها  از جانب خود و یا حتی دوستان و نزدیکانمان طی روزها و چه بسا ماه ها و سالهای متمادی، ناخودآگاه ما  به مرور به این باور رسیده است که بله من  به یکی از دلایل فوق بخوبی دیگرانی که قبول می شوند نیستم  و این شک به توانایی های خود و اعتمادبنفس پایین موجب عملکرد ضعیف ما نه فقط در آزمونها  بلکه در اکثر فعالیت های شخصی و حرفه ای مان خواهد بود.

راه عملی غلبه بر موانع ذهنی

خوشبختانه با شناسایی  و آگاهی بر این موانع ذهنی و با  اقرار و نه انکار وجودآنها، می توان این روند را در زمانی کوتاه با برنامه ریزی مناسب و عمل  درجهتی همسو با موفقیت تغییر داد. روش پیشنهادی من بسیار ساده است. ابزار مورد نیاز برای شروع شامل یک برگ کاغذ تمیز(ترجیحا دفتر یادداشت روزانه که برنامه ها و نتایج خود را روزانه در آن ثبت می کنید)، یک قلم و یک اتاق آرام که به شما اجازه تمرکز بدهد. با در نظرداشتن مثال های بالا، شروع به نوشتن فهرستی از بهانه هایی کنید که در ذهن خود برای عدم موفقیت در این آزمون یا آزمون های دیگر در ناخودآگاه ذهن خود ساخته و پرداخته اید. شناخت این بهانه ها اولین قدم در راه خنثی کردن اثرات تا مطلوب آنها بر روی اعتماد بنفس شماست. قدم دوم شامل نوشتن حداقل ۳ راه حل ساده وعملی برای ازپیش پا برداشتن این موانع ذهنی است. تجربه من در این زمینه نشان می دهد بیش از نود درصد این بهانه ها از نوع بهانه های ذهنی و غیرواقعی هستند که در اکثر قریب به یقین موارد ناشی از عدم یا کمبود تحرک جسمی، پایین بودن اعتمادبنفس و فقدان هیجان و انگیزه لازم برای موفقیت است. قدم سوم عمل به راه حل های سه گانه ایست که خود برای این موانع ذهنی خویش برشمرده اید. بطور مثال اگر بهانه شما نداشتن زمان کافی است ابتدا ریز کارهای روزانه خود را دوباره و سه باره بررسی کنید و ببنید با حذف کارهای غیرضروری و یا کم اهمیت تر در طی روز چه میزان زمان اضافی میتوانید در هر روز برای آماده کردن خود برای آزمون پیدا کنید. به توانایی خود باور داشته باشید و مطمئن باشید برای هرکدام از موانع ذهنی خود می توانید به راحتی ۳ راه حال ساده  و عملی پیشنهاد کنید. سپس این راه حلها را بصورت یک «باید» حتمی در برنامه روزانه خود جای دهید و هر روز آنرا تا رسیدن به نتیجه مطلوب که همان دیدن نام  خود در لیست قبولی های آزمون وکالت سال ۹۵ یا سایر آزمونهاست به صورت عملی اجرا و تکرار کنید! فراموش نکنید صحنه دیدن نام خود در لیست قبولی ها و احساس شعف و پیروزی حاصل از آنرا بارها و بارها از امروز تا روز آزمون در ذهن خود تکرار کنید. این امر را در تکنیک های تصویرسازی در یادداشت های بعدی  مرور خواهیم کرد.

مداومت در عمل به راه حلها 

به جرأت می توان گفت سطح و شرایط زندگی هرکسی ساخته و پرداخته ی کارهای روزانه  یا به عبارت دیگر «عادت» ها و «آئین» های روزانه اوست. برای اجرای روش ساده غلبه بر موانع ذهنی که در بالا به آن اشاره شد، اجرای راه حلها را باید به صورت عادت هر روزه در خود درآوریم. با عمل به این آئین ها بطور مستمر و مداوم و تکرار هر روزه آنها، هرچند در بازه های زمانی کوتاه مثلا نیم ساعته، ناخودآگاه ما به انجام این راه حلها عادت کرده و ما را به نتیجه مطلوب رهنمون می شود. به علاوه انجام هر روزه این کارها و گرفتن نتایج مثبت، بصورت حیرت انگیزی اعتمادبنفس ما را بالا برده و هر روز نسبت به انجام این کارها که شاید در ابتدا بنظر مشکل می رسیدند با انگیزه تر و مصمم تراز پیش می شویم.

آئین های روزانه

به یاد داشته باشید که موفقیت ها و شکست ها  حاصل یک اتفاق آنی و لحظه ای نیستند. موفقیت ها و شکست ها حاصل قطره قطره جمع شدن تلاشها و زحمات و یا برعکس عدم کوشش و ممارست ما و وانگهی دریا شدن آنهاست. مهمترین عامل در این بین، آئین ها و عادتهای عملی روزانه شماست که درطی یک بازه زمانی شما را به موفقیت و یا شکست رهنمون می شوند. مهمترین توصیه من به شما برای قبولی در آزمون سال ۹۵ اینست که عادتهای روزانه خود را به صورت برنامه ریزی ساعت به ساعت بر روی کاغذ (در همان دفترچه یادداشت روزانه!) بنویسید و آنها را مرور و در صورت نیاز اصلاح کنید. زمانی که به برنامه روزانه دلخواه رسیدید آنها را در لیست  «باید» های  حتمی خود قرار دهید و با مدوامت، پشتکار و عزمی راسخ  آنها را هر روز با صلابت تر از روز قبل تکرار کنید. آیین های روزانه من در طی سالهای گذشته مدام در حال تغییر بوده اما در یک نگاهی کلی آنرا می توانم به صورت زیر خلاصه کنم که امیدوارم برای شروع کار شما مفید واقع شود:

۱- سحرخیزی که  فرصتی طلائی برای تمرکز و پیشبرد اهداف به ما می دهد. ۲- ورزش صبحگاهی نیم ساعت تا یک ساعت و سپس استحمام. ۳- مراقبه، راز و نیاز، دعا، تفکر و سپاسگزاری. ۴- مرور برنامه های آنروز و آن هفته. ۳- صبحانه سالم. ۴- کار بر روی پروژه های جاری به صورت بازه های یک ساعته و در نظر گرفتن زمان استراحت کوتاه بین پروژه ها. ۵- ورزش نیم روزی در صورت امکان نیم ساعت تا یک ساعت.۶- ناهار کامل و مفید با دوستان، همکاران و یا خانواده. ۶- ادامه کار بر روی پروژه ها. ۷- صرف وقت با خانواده و انجام امور شخصی. ۸- شام سبک و سالم. ۹- مطالعه ۱۰- استراحت، تماشای فیلم و یا سایر فعالیت های دلخواه. ۱۱- مرور عملکرد روز و تصویرسازی ذهنی. ۱۲- خواب کامل بین ۶ تا ۸ ساعت.  توصیه می کنم آیین های روزانه اختصاصی خود را تدوین کنید و به صورت برنامه عملی هر روزه به آن عمل کنید. اکیدا توصیه میکنم ورزش و فعالیت بدنی به خصوص دویدن و یا کوه نوردی را در برنامه روزانه و یا یک روز درمیان خود جای دهید.  حتی اگر این باور غلط یا مانع ذهنی را در ذهن دارید که «من دونده نیستم» و یا«مکان مناسبی برای دویدن در اطراف محل زندگی من وجود ندارد»!  در اکثر شهرهای ایران حتی در تهران شلوغ و پر جمیعت، صبح های زود بین ساعت ۵ تا ۷ صبح خیابان ها و پارکهای خالی از ماشین و دود و ترافیک در انتظار شما هستند که روز خود را با دویدن صبحگاهی تبدیل به روزی پرانرژی و سرشار از شادی و نشاط کنید. فراموش نکنید در هنگام دو حتما موسیقی مورد علاقه و پرانرژی خود را در گوش داشته باشید.  ورزش و فعالیت جسمی رابطه مستقیمی با سطح انرژی و در نتیجه موفقیت شما در آزمون خواهد داشت. در یادداشته های آینده به اهمیت کلیدی فعالیت جسمی در رسیدن به اهداف خواهم پرداخت.  محکم و پرصلابت و پرانرژی روی مطالب درسی تمرکز کنید و سرشار از امید باشید تا یادداشت هفته آینده!

بودا وثوق احمدی 

دوشنبه ۱۷ خرداد ۱۳۹۵ 

سویل، اسپانیا